همهچیز دربارهی هنرجواهردوزی روی لباس
معصومه محمدی
نویسندهدسته بندی :
تاریخچه:
هنر جواهردوزی یکی از هنرهای قدیمی و تاریخی است که به سرآغازش به سالهای خیلی دور برمیگردد. این هنر به عنوان یکی از برجستهترین شیوههای تزئین در سراسر جهان شناخته شده و در انواع مختلفی از محصولات هنری مورد استفاده قرار میگیرد، از لباسهای مجلسی و خاص گرفته تا لوازم جانبی، اکسسوریها و زیورآلات.
تاریخچه جواهردوزی به هزاران سال پیش میرسد، جایی که باستانشناسان اثرات و نشانههای این هنر را در فرهنگهای مختلف جهان از جمله فرهنگهای آفریقایی و اروپایی به دست آوردهاند. مهمترین استفادههای اولیه جواهردوزی شامل تزئین لباسهای طبقهب خاصی از جامعه و تزئینات مختلف برای مکانهای مهم مذهبی و تاریخی بوده است.
استفاده از تزئینات و جواهرات متنوعی مثل منجوق، انواع سنگها، مروارید، نگینهای کریستالی و مهرهها، این هنر را به یک فرآیند پیچیده و البته جذاب و زیبا تبدیل کرده است. با استفاده از نخ و سوزن، این اجزا روی یک سطح پارچه یا چرم یا جیر یا هر نوع پارچه دیگری دوخته میشوند. علاوه بر لباسها، جواهردوزی امروزه در ساخت زیورآلات، کیفهای دستی، کفشها و حتی مبلمان هم کاربرد دارد.
شیوه کار در جواهردوزی بسیار دقیق و زمانبر است، زیرا هر نخ و هر قطعه جواهر باید با دقت بالا و با استفاده از تکنیکهای خاص به پارچه دوخته شوند. سوزنهای مناسب با شمارههای خاص برای دوخت اجزا استفاده میشوند و معمولاً موم عسل برای محکم کردن نخها به کار میرود. اگر قصد یادگیری این هنر بینظیر را دارید، میتوانید با دورهی جواهردوزی دوختبرتر علاوه بر مبانی اولیه، نکات مهم و کاربردی دوخت انواع جواهر روی لباس، به ویژه لباس عروس را آموزش ببینید.
در نهایت، این اثرات زیبا و دقیق برش میخورند و به عنوان یک نقش زیبا و چشمنواز بر روی محصولات مورد استفاده قرار میگیرند. با توجه به زیبایی و استفادههای متعدد این هنر، جواهردوزی به عنوان یکی از مهمترین و جذابترین هنرهای تزئینی در جهان شناخته میشود. جواهردوزی به عنوان یک هنر تزئینی، نه تنها در فرهنگهای مختلف جهان، بلکه در تاریخ هنر و طراحی لباس نیز تأثیرگذاری بسیاری داشته است. این هنر، نه تنها به عنوان یک فرآیند تزئینی، بلکه به عنوان یک شکل هنری غنی و پیچیده شناخته میشود که مهارت، صبر و دقت بالایی را از انجام دهنده میطلبد.
در زمانهای قدیم، جواهردوزی به عنوان نشانهای از ثروت و قدرت اجتماعی و فرهنگی مورد توجه قرار میگرفت. از جمله مثالهای برجسته میتوان به استفاده از جواهردوزی در لباسها و تاجهای سلطنتی و تزئینات معابد و قصرها در دورانهای باستانی اشاره کرد. این هنر، به طور مداوم در طول تاریخ به روزرسانی شده و با تغییرات زمان و فرهنگها، به شکلها و طرحهای متنوعی ارتقا یافته است.
امروزه، جواهردوزی به عنوان یکی از مهمترین و محبوبترین شیوههای تزئینی در صنایع دستی و طراحی مد شناخته میشود. طراحان و هنرمندان از سراسر جهان از جواهردوزی به عنوان یک ابزار برای ایجاد زیورآلات، لباسهای تشریفاتی، لوازم جانبی و تزئینات مختلف استفاده میکنند.
در ادامه ابزارهای موردنیاز برای هنر جواهردوزی را باهم بررسی میکنیم.
ابزارهای موردنیاز برای جواهردوزی:
۱. پارچه اصلی:
– پارچه اصلی، سطحی است که جواهرات روی آن دوخته میشوند. این پارچه باید از جنسی باشد که بتواند به طور کامل سوزن و نخ را از خود رد کند و همچنین به آسانی مهرههای تزیینی روی آن قرار بگیرند. پارچههای متداول برای اینکار شامل پنبه، مخمل، پارچههای ابریشمی و ساتنی هستند.
۲. لایی:
– لایی یک لایه اضافی زیر پارچه اصلی است که به عنوان پشتیبان و تقویتکننده استفاده میشود. این لایه معمولا از جنس نخی یا نایلونی بوده و هدف اصلی آن جلوگیری از تراکم نخ در زیر پارچه و همچنین افزایش استحکام دوختها است.
۳. پارچه پشتی:
– پارچه پشتی، لایهای است که بر روی پارچه اصلی و پشت لایی قرار میگیرد. این پارچه باید از جنس نشبتا ضخیمی باشد که بتواند مهرههای تزیینی را به طور محکم نگهدارد و همچنین از پارچه اصلی محافظت کند. معمولا از پارچههای چرم جیر، نمد یا پارچههای مقاوم دیگر برای این منظور استفاده میشود.
۴. نخ:
– نخ جواهردوزی باید از جنسی باشد که نرمی، انعطافپذیری و استحکام داشته باشد و بتواند به طور محکم جواهرات را بدوزد. نخ نایلون و نخ ماهیگیری از جمله نخهای رایج برای جواهردوزی هستند که هر کدام ویژگیهای خاصی دارند.
۵. سوزن:
– سوزنهای جواهردوزی باید تیز و نازک باشند تا بتوانند به راحتی از پارچه عبور کرده و جواهرات را بدوزند. سوزنهای مناسب برای جواهردوزی شماره 11 تا 13 هستند که اندازه و شکل آنها بستگی به نوع کار دارد.
۶. مهرههای تزیینی:
– مهرههای تزیینی شامل مهرههای دانهای، کریستالی، سنگی، مروارید و شیشهای هستند که برای زینتبخشی به طرح جواهردوزی استفاده میشوند. انتخاب مهرههای مناسب بستگی به طرح و سبک کار دارد.
با استفاده از این ابزارها و با دانش و تجربه لازم، میتوانید کارهای جواهردوزی زیبا و دقیقی ایجاد کنید.
با توجه به زیبایی، تاریخچه طولانی، و تأثیرگذاری گستردهای که جواهردوزی داشته ، میتوان این هنر را به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و هنری برجسته جهان معرفی کرد.
معصومه محمدی
نویسندهمعصومه محمدی القار مدیر مجموعه دوخت برتر در زمینهی آموزش طراحی و دوخت است. بیش از ۱۰۰ کتاب آموزشی در شاخه طراحی و دوخت، طی ۲۵ سال سابقه درخشان ایشان به عنوان دبیر آموزش و پرورش تالیف شده است که هدف والای الگو کشی آسانتر، و ایجاد اشتغال برای هنرجویان را در بر دارد.