همه چیز درباره پارچه مخمل | بررسی 10 مدل مختلف از پارچه مخمل

پارچه های مختلفی برای دوخت لباس های گرم استفاده می شود که یکی از این پارچه ها پارچه مخمل می باشد. این پارچه شاید در گذشته جزو پارچه های لوکس محسوب می شد اما اکنون استفاده از آن با پیشرفت صنعت نساجی رواج بیشتری پیدا کرده است. انواع مختلفی از این پارچه وجود دارد و خوب است که شما نیز با شرایط نگه داری از این پارچه به خوبی آشنا باشید.

اگر خیاط هستید و آموزش‌های ضخیم دوز را طی می‌کنید، یا به شناخت پارچه مخمل در طراحی لباس علاقه‌مند هستید، آشنایی با انواع پارچه‌های مخمل در این مقاله را از دست ندهید.

‌‌پارچه مخمل چیست؟

در زمان آشنایی با انواع پارچه‌های مخمل به این نکته دقت کنید که همه آن‌ها جنسی صاف و نرم دارند و اغلب براق هستند. مواد تشکیل‌دهنده پارچه مخمل می‌تواند از الیاف طبیعی مثل پنبه، ابریشم و پشم باشد؛ البته با الیاف مصنوعی مثل پلی استر و ریون هم امکان تولید پارچه مخمل وجود دارد. 

پیش از این‌ که الیاف مصنوعی شناخته شوند، پارچه مخمل مانند برخی از انواع پارچه از ابریشم ساخته می‌شد. ابریشم در آن زمان قیمت بالایی داشت و به همین دلیل فقط افراد طبقه بالای جامعه می‌توانستند آن را خریداری کنند. 

این مسئله تا جایی ادامه پیدا کرد که حتی در زمان حال هم، مخمل را به عنوان پارچه‌ای اصیل می‌شناسند که احساس جذابیت و لاکچری بودن را به فرد منتقل می‌کند.

نقش الیاف در تعیین کیفیت و ظاهر مخمل

پارچه مخمل، در حالی که ظاهری واحد دارد، کیفیتی کاملاً متغیر بر اساس الیاف به‌کاررفته پیدا می‌کند. در گذشته، ابریشم تنها ماده اولیه لوکس برای تولید مخمل بود که به آن درخشش بی‌نظیر، لطافت فوق‌العاده و قیمت گزاف می‌بخشید. امروزه، با استفاده از الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر و ریون، قیمت نهایی کاهش یافته و خاصیت کشسانی (مانند مخمل کشی) به آن اضافه شده است. با این حال، مخمل‌های ساخته شده از الیاف طبیعی مانند پنبه، با وجود درخشش کمتر نسبت به ابریشم، دوام و قابلیت تنفس بالایی دارند که این تفاوت در انتخاب نهایی طراح برای دوخت لباس‌های رسمی (پنبه) یا لباس‌های شب گران‌بها (ابریشم) بسیار حیاتی است.

تاریخچه‌ی پارچه مخمل

همانطور که اشاره شد پارچه مخمل در ابتدا از ابریشم ساخته می‌شد، به همین دلیل نیز بسیار گران‌بها بود و فقط در دسترس طبقه اشرافی جامعه قرار داشت. چیدایش این نوع پارچه فرهنگ باستان چین، عراق، ایران و مصر بازمی‌گردد.
با تولید دستگاه‌های بافندگی ماشینی، هزینه ساخت پارچه‌های مخمل کم هزینه و در نهایت با استفاده از الیاف مصنوعی در آن، برای تمام مردم قابل استفاده شد.

معرفی انواع پارچه مخمل

پارچه مخمل مدل‌های متنوعی از نظر جنس و بافت دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. قبل از شروع معرفی شاید برایتان جالب باشد که گران ترین نوع مخمل بر اساس نظر سایت tissura کدام است:

".گرانترین نوع مخمل ابریشم است که در اصل برای خانواده سلطنتی محفوظ است"

• مخمل کوبیده

تابحال به پرز‌های پارچه مخمل در جهت‌های مختلف فشار وارد کرده‌اید؟ اگر پارچه شما از جنس مخمل کوبیده باشد دو رنگ می‌شود؛ یک سمت آن براق است و قسمت دیگر شکل تیره‌تری به خودش می‌گیرد.

• مخمل پان

بر‌عکس مدل قبل با فشار آوردن و خیس کردن، پارچه تغییر شکل نمی‌دهد. دلیل آن وارد شدن مقدار زیادی فشار در زمان تولید پارچه است که باعث می‌شود پرز‌های این نوع پارچه مخمل در یک راستا فشرده شوند.

نوع دیگری از مخمل پان وجود دارد که از مواد طبیعی تشکیل نشده و از الیاف مصنوعی پلی استر ساخته می‌شود.

• مخمل برجسته

ترکیبی از مخمل کوبیده شده و مخمل پان است؛ با این تفاوت که به جای فشردن تمام بخش‌های پارچه، از تمبر‌های طرح‌ دار با قابلیت انتقال حرارت استفاده می‌شود تا پارچه‌های مخمل زیبا با نقش و رنگ‌های متنوع ساخته شوند. این نوع مخمل در دکوراسیون خانه نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

• مخمل سیزل

برای تولید پارچه مخمل سیزل از دوختن نخ‌های حلقه دار استفاده می‌کنند. برای ایجاد سایه در پارچه بعضی از حلقه‌های کرکی را از وسط می‌برند تا طرح مورد نظر روی پارچه شکل بگیرد.

بیشتر بخوانید: نرم افزار clo3d چیست

• مخمل طرحدار

بیشتر به عنوان پارچه مبل از آن استفاده می‌شود و نقش‌های ایجاد شده روی آن از حلقه‌های کرکی با طول‌های مختلف هستند.  اگرچه مخمل‌هایی با طرح‌های ریز و مینیمال، در لباس شب هم کاربرد دارند. 

• مخمل ساده

به چیزی ساده‌تر از یک پارچه براق، نرم و سبک فکر کنید. این دقیقا همان مخمل ساده با وزنی بیشتر او کشش بسیار پایین است که به آن مخمل ساده می‌گویند.

این پارچه از طول یا عرض به هیچ وجه قابلیت کشسان ندارد و از الیاف پنبه‌ای ساخته می‌شود. همچنین سایت parchenegar نیز درباره پارچه مخمل ساده توضیحات زیر را آورده است:

• مخمل کشی

آشنایی با انواع پارچه‌های مخمل کمک زیادی به درک و یادگیری رشته طراحی لباس می‌کند. برای نمونه، متوجه می‌شوید که مخمل کشی یا همان مخمل استرچ، از الیاف مصنوعی ساخته شده است تا خاصیت کشسانی و انعطاف پذیری‌اش تقویت شود. این نوع از مخمل، برای لباس‌های چسبان و دامن‌های بلند مجلسی، انتخاب مناسبی است. 

اگر به مجلسی دوزی علاقه دارید، پیشنهاد می کنیم که دوره مدل سازی مجلسی با استاد سلیمان گوونچ را تهیه نمایید. 

• مخمل لیون

شکلی خاص و زیبا از پارچه مخمل را در مخمل لیون می‌توانید ببینید. لوکس‌ترین نوع پارچه مخمل که تراکم ساخت بالایی دارد و برای دوخت لباس‌‌های ضخیم عالی است.

بیشتر بخوانید: نوار اریب چیست

• مخمل کبریتی

پارچه بسیار معروفی که از نقش‌های برجسته و راه راه ساخته می‌شود و برای دوخت کت و شلوار، مانتو پاییزه، دستکش، کلاه و شال استفاده می‌شود. مخمل کبریتی ریزش کمتری نسبت به مخمل ساده دارد و نباید انتظار داشته باشید که به اندازه‌ی مخمل ساده و کشی، فرم بدن را به خودش بگیرد.

• مخمل خرد شده

این نوع مخمل ظاهری مچاله و له شده دارد و به همین دلیل به این نام مشهور شده است. این نوع مخمل ظاهری بسیار براق دارد و لخت است.

اگر به مبحث شناخت انواع پارچه ها علاقه دارید، ما به شما پیشنهاد می کنیم که مقاله انواع ساتن و کاربرد آن‌ها را نیز مطالعه نمایید.

نگهداری از پارچه مخمل به چه صورت است؟

برای شستن پارچه مخمل به هیچ وجه آن را مستقیماً تحت حرارت اتو قرار ندهید. طرح‌هایی که از آن نام بردیم با فشار حرارت ایجاد می‌شوند و اتو کردن آن‌ها می‌تواند ‌طرح‌ها را از بین ببرد.

بهترین راه شستشو و اتو کردن پارچه مخمل، استفاده از بخار اتو است.  نگذارید لباستان زیاد خیس بماند، پارچه را به آرامی و ترجیحاً با دست بشویید و بگذارید در دمای اتاق خشک شود.

ساختار سه‌بُعدی مخمل: چرایی لطافت و انتقال حس لوکس

پارچه مخمل از نظر ساختار بافتی، یک گروه مجزا به نام پارچه‌های بافت پرزدار (Pile Weave) را تشکیل می‌دهد که دلیل اصلی نرمی، درخشش و احساس لوکسی است که منتقل می‌کند. ساختار مخمل بر خلاف بافت‌های ساده (مانند کتان یا تافته) دارای سه دسته نخ است که عبارتند از:

1. نخ تار پایه (Warp): الیافی که به صورت عمودی در طول پارچه قرار می‌گیرند.

2. نخ پود پایه (Weft): الیافی که به صورت افقی در عرض پارچه بافته می‌شوند.

3. نخ پرز (Pile Warp): این نخ سوم، کلید تفاوت مخمل است. این نخ در حین بافت، به صورت حلقه‌هایی از روی دو لایه پارچه پایه (که در کنار هم بافته می‌شوند) عبور می‌کند.

پس از بافت، برای تولید مخمل نهایی، پارچه از وسط این حلقه‌ها بریده می‌شود. این برش باعث می‌شود که هزاران الیاف کوچک و ایستاده (به نام پرز) روی سطح پارچه به وجود آیند. این پرزها دو ویژگی اساسی را ایجاد می‌کنند:

• انتقال نور (Lustre): وقتی پرزها در جهات مختلف قرار می‌گیرند (مانند مخمل کوبیده یا خرد شده)، نور را از زوایای متفاوت بازتاب داده و باعث درخشش و ایجاد سایه‌روشن (دو رنگ شدن) می‌شوند که حس اصالت و لوکس بودن را منتقل می‌کند.

• لطافت (Soft Hand): این میلیون‌ها سر الیاف بریده شده، همان چیزی است که هنگام لمس پارچه، حس بی‌نظیر نرمی را ایجاد می‌کند.

این ساختار پیچیده سه‌بُعدی، دلیل اصلی هزینه‌ی بالای تولید (به ویژه در مخمل ابریشمی) و نیاز به مراقبت‌های خاص (مانند اتو نکردن مستقیم) است.

 سخن آخر

آشنایی با انواع پارچه‌های مخمل به خیاطان یا افرادی که تازه دوخت و دوز را شروع کرده‌اند کمک می‌کند تا با پارچه‌های مناسب برای دوخت لباس‌های متنوع آشنا شوند. البته این مورد در دوره آموزش ضخیم دوزی هم  مطرح می‌شود. 

علاقمندان به طراحی لباس نیز با دریافت دوره آموزش طراحی لباس و خلاقیت می‌توانند نسبت به جنسیت انواع پارچه‌های مختلف آشنا شوند و لباس‌های متناسب با آخرین ترند روز جهان طراحی کنند. همچنین شما می توانید با مراجعه به قسمت دوره های خیاطی دوخت برتر مهارت های خیاطی خود را با مشاهده بهترین دوره های خیاطی تقویت کنید.

سوالات متداول

پارچه مخمل چیست؟

مخمل یک نوع پارچه ظریف و کلاسیک است که می‌توان انواع لباس را با آن دوخت. همچنین در نظر داشته باشید که برخی از انواع این پارچه جزو گران ترین پارچه های جهان محسوب می شوند.

چند نوع پارچه مخمل وجود دارد؟

امروزه به دلیل تنوع بالای استفاده از الیاف گوناگون در ساخت مخمل، شاهد تنوع بی‌نظیری از آن هستیم. همچنین در نظر داشته باشید که برخی از مخمل ها در تهیه انواع پارچه های آستری کاربرد دارند.

پارچه مخمل مناسب چه اندامی است؟

این نوع پارچه به دلیل جذب بودن و دفع نور برای تمام افراد از جمله چاق و لاغر مناسب است.