انواع پارچه‌ها و الیاف [بررسی جنس و کاربرد هر پارچه]

 شناخت انواع پارچه‌ها برای طراحی و دوخت لباس‌ها بسیار ضروری است. اگر شما طراح لباس هستید، بهتر است با انواع پارچه‌ها آشنا باشید و برای موفقیت در این صنعت، به طور مدوام تلاش و مطالعه کنید. برای هر قسمت از لباس، جنس و نوع پارچه را با دقت انتخاب کنید؛ چرا که تاثیر قابل توجهی در نتیجه نهایی خواهد گذاشت.
ما در بلاگ دوخت برتر به شما کمک می‌کنیم تا بتوانید اطلاعات دقیقی درباره پارچه‌ها داشته باشید و سبب افزایش کارآمدی کسب و کارتان شوید. با ما همراه باشید! همچنین در نظر داشته باشید که برای استفاده از  آموزش آنلاین خیاطی از صفر می توانید به قسمت دوره های خیاطی دوخت برتر مراجعه نمایید.

اهمیت شناخت انواع پارچه و الیاف

اگر خیاط هستید، قطعا اهمیت شناخت هر نوع پارچه‌ را به عنوان یک مزیت مهم درک می‌کنید. حتی انتخاب سایز صحیح سوزن خیاطی برای هر پارچه، به شناخت نوع پارچه نیاز دارد و استفاده از سوزن با قطر نامناسب، می‌تواند به شکستن ابزار کار و آسیب رساندن به پارچه مشتری منجر شود!
برای مثال بر روی ابریشم نمی‌توان خطای زیادی داشت؛ و یک حرکت نادرست می‌تواند ابریشم را سوراخ کند.
بعضی از پارچه‌ها به دلیل ضخامت بیشتر به سوزن قوی‌تر و دست قدرتمندتری برای انجام کار نیاز دارند. همچنین، برخی از پارچه‌ها به دلیل کشش بالای خود استفاده‌های خاصی دارند و فقط در لباس‌های ورزشی قابل استفاده هستند.
اولین قدم در شروع طراحی لباس، توانایی تشخیص درست مدل‌های مختلف پارچه، برای موقعیت‌های گوناگون است. قدم مهمی که شما را در تبدیل شدن به یک خیاط و طراح لباس موفق، همراهی می‌کند.
به عنوان طراح لباس، یکی از مهم‌ترین وظایف شما شناخت سریع نوع پارچه مورد نیاز برای مشتری، و مشاوره درست در زمان خرید پارچه است. این‌ها تنها دو مثال ساده و برای درک اهمیت شناخت انواع پارچه‌ها و الیاف هستند. هچنین اشنایی با انواع نخ در خیاطی اهمیت زیادی دارد 

دسته بندی‌های مختلف الیاف بر اساس کاربرد

در کل ما سه نوع مختلف از الیاف داریم که به طبیعی، مصنوعی و معدنی تقسیم می‌شوند. هریک از این دسته‌ها دارای زیرمجموعه‌های مشخص خود هستند. به همین دلیل، به شما پیشنهاد می‌دهیم کاملاً با الیاف آشنا شوید تا بتوانیم به توضیح انواع مختلف پارچه‌ها بپردازیم.

الیاف طبیعی

الیاف طبیعی در ساخت پارچه نقش حائز اهمیتی دارند. این الیاف از منابع طبیعی مثل گیاهان و حیوانات به دست می‌آیند و در ساخت آن‌ها از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود. به همین دلیل به لباس‌ها احساس نرمی، تنفس پذیری و راحتی می‌بخشند. سه دسته بندی اصلی از الیاف طبیعی شامل موارد زیر است.

1. الیاف معدنی
2. الیاف گیاهی
3. الیاف حیوانی

الیاف معدنی

استفاده از الیاف معدنی در پارچه‌ها تاثیر قابل توجهی در خصوصیات لباس‌ها دارد. این الیاف به لباس‌ها مقاومت بیشتری در برابر حرارت، آتش، و خوردگی می‌دهند. همچنین، آنها می‌توانند به لباس‌ها خصوصیات ضدباکتریایی و ضدعفونی کننده اضافه کنند. این خصوصیات، البسه را در برابر شرایط سخت و محیط‌های خطرناک صنعتی، عملیات آتش‌نشانی و حوادث دیگر محافظت می‌کند.

الیاف گیاهی

این الیاف از گیاهان نشات می‌گیرند و بافت درونی‌شان سلولز است. پارچه‌های تولید شده با الیاف گیاهی همواره شکل و خاصیت خود را حفظ می‌کنند؛ به همین دلیل در صنعت نساجی به عنوان یکی از پرکاربرد‌ترین الیاف‌ها به حساب می‌آیند. از الیاف گیاهی می‌توان به پنبه و کتان نیز اشاره کرد.

الیاف حیوانی

در الیاف حیوانی از موادی که مربوط به پوست حیوانات است استفاده می‌شود که می‌توانند شامل پوست اسب، خرگوش، بز، موی شتر، پیله ابریشم و… باشد. الیاف حیوانی شامل موارد زیر است.

• پشم
• موهر
• کشمیر
• ابریشم

الیاف مصنوعی

الیاف مصنوعی در دو حالت ساخته شده‌اند که یکی از آن‌ها دارای ریشته طبیعی بوده و دیگری بدون دخالت طبیعت و ساخته دست انسان است؛ زیر مجموعه الیاف مصنوعی، موارد زیر هستند.

• الیاف مصنوعی
• الیاف نیمه مصنوعی (با مبدا طبیعت)

به طور کلی سه زیر مجموعه برای الیاف مصنوعی و نیمه مصنوعی داریم.

1. ویسکوز (نیمه مصنوعی)
2. پلی استر (مصنوعی)
3. نایلون (مصنوعی)

انواع پارچه در خیاطی و کاربرد آن چیست؟

در ادامه انواع پارچه‌ها و الیاف را به شما معرفی می‌کنیم و با جزئیات هر یک از آن آشنا می‌شوید.

پارچه کشمیر

از پوست بز کشمیری، یا حتی انواع دیگر بز، به دست می‌آید.
دارای ساختاری ظریف، نرم و در عین حال محکم است.
پارچه کشمیر نسبت به پارچه‌‌ی پوست گوسفند دارای وزنی سبک‌ و گرم‌تر است.
گرما را به خوبی نگه می‌دارد و پارچه‌ای محبوب برای لباس‌های پاییزه و زمستانه است.
تا حد بالایی ضد آب و ضد آتش است.

پارچه برزنت

ترکیب نخ کتان و نخ پنبه سنگین است.
به دلیل وزن بالا از استحکام و طول عمر بیشتری برخوردار است.
ترکیبی از الیاف نیمه مصنوعی با پنبه است که در مقابل شرایط آب و هوایی مرطوب و بارانی، ضد آب می‌شود.
به دلیل خاصیت تنفس پذیری پارچه برزنت، هوا را به راحتی عبور می‌دهد.
برای رنگ‌ آمیزی و رسم شکل مناسب است.

پارچه شیفون

سبک و دارای ظرافت و درخشش نسبتاً پایین است.
از جنس ابریشم به همراه الیاف مصنوعی است که باعث می‌شود بافت زیرین آن کمی زبر باشد.
نخ کرپ موجود در پارچه باعث بالا رفتن استحکام و لطافت آن شده است.
انتخابی معرکه برای دوخت لباس شب است!

پارچه جاجیم

از نخ پنبه و پشم به صورت جداگانه یا ترکیب شده با هم به دست می‌آید.
پارچه جاجیم از نظر ظاهری دارای سبک خاص خودش است.
در دوخت زیر انداز، چادر زنانه، روفرشی، پتو، روکش تخت، قالیچه، روانداز، کوسن، کیف سنتی، چادر صحرایی و… در انواع مختلف ظریف تا ضخامت بالا به کار می‌رود.
قابلیت حمل آن به دلیل ساختار سبکی که دارد بسیار راحت است.
مقاومت و بازدهی بالایی دارد و در استفاده طولانی مدت خراب نمی‌شود.

پارچه کرپ

ظاهر‌ی چین دار و برجسته دارد.
وزن آن از سبک تا نیمه سنگین متغیر است.
در دوخت لباس، بلوز، کت تک، کت شلوار، کوسن مبل، زیر پرده‌ای، پرده نازک، بالش و… قابل استفاده است.
به دلیل حالت کشسانی که دارد، می‌تواند انعطاف پذیری نسبتا خوبی در لباس ایجاد کند.

برای مطالعه بیشتر: پارچه کرپ چیست

پارچه کتان

از الیاف گیاهی به دست آمده و بافت آن نرم و تا حدودی کرکی است.
از آنجایی که در اثر جوشیدن گیاه تشکیل می‌شود به آن کتان می‌گویند؛ نتیجه‌ی این عمل باعث افزایش دوام پارچه می‌گردد.
در دوخت ملحفه و پیراهن بسیار مناسب است.

پارچه ژرژت

نوعی پارچه کرپ که ساختارش ابریشم خالص است.
به دلیل هزینه بالای آن، ترکیبات دیگری برای این پارچه به کار می‌رود که شامل الیاف مصنوعی ریون، ویسکوز و پلی استر هستند.

به نسبت پارچه شیفون از درخشندگی کم‌تر و وزن بیشتر برخودار است. این پارچه با درصد های خلوص مختلفی تولید میشود به عنوان نمونه درباره تمام خالص آن به مطلب زیر از سایت brydenapparel توجه نمایید:

This garment is made of 100% silk georgette. Although more expensive, it is durable and excellent at retaining color, making it an ideal choice for designs where color is important.

"این لباس از ژرژت 100% ابریشم ساخته شده است. اگرچه گران‌تر است، اما بادوام است و در حفظ رنگ عالی است و برای طرح‌هایی که رنگ در آن‌ها اهمیت دارد، گزینه‌ای ایده‌آل است"

پارچه داماسک

به دلیل بافت الگو در قسمت داخلی پارچه، به طرح آن ژاکارد می‌گویند.
دارای طرح‌های مختلف از تک رنگ تا چند رنگ، طرح‌های گل، شاخه، اشکال هندسی، تصاویر طبیعی و حیوانات است.
بافتی نرم دارد و در تماس با پوست احساس را القا می‌کند.
پارچه داماس می‌تواند از الیاف مصنوعی یا منسوجات دیگر مثل کتان، ابریشم، پنبه و ابریشم مصنوعی نیز ساخته شود.
به دلیل بافت مناسب خود، توانایی تنفس‌پذیری مناسبی دارد. این به معنی این است که هوا می‌تواند از طریق پارچه عبور کند و پوست در طول استفاده، خنک و خشک بماند.

پارچه گینگهام

جنس آن نخی بوده و الگویی دو رنگ دارد.
با الگو‌های خطی متقارن و رنگارنگ خود شناخته می‌شود و ترکیب فوق العاده معروف اش قرمز سفید، آبی سفید و سبز سفید است.
پارچه‌ای خنک و انعطاف پذیر است.
از نظر قیمتی نسبت به دیگر پارچه‌ها ارزان‌تر است.
برای دوخت لباس و مانتو‌های اسپرت، رومیزی و پیراهن‌های دکمه دار استفاده می‌شود.

ژرسه

جنس نرم و حالت کششی دارد.
مخلوطی از پنبه و الیاف مصنوعی است.
دارای وزنی نسبتاً سبک است.
می‌توان از آن در پارچه آستری نرم و لطیف، وسایل خانه، دوخت جلیقه، ملحفه و… استفاده کرد.

چرم

از انواع مختلف پوست حیوانات ساخته می‌شود که بهترین آن می‌تواند پوست گاو باشد.
طول عمر طولانی در کنار گرم و نرم بودن از ویژگی چرم است.
در مقابل چروک مقاومت دارد.

تور

ترکیبی از کتان و ابریشم بوده که در گذر زمان، جای خود را به نخ پنبه و الیاف مصنوعی داده است.
به عنوان خرج کار یا همان تزیینات لباس به کار گرفته می‌شود. برای شستشوی پارچه تور نیز به این نکته از سایت themillshop توجه داشته باشید:

Fill your bath with warm water, not exceeding 30 degrees. Add baking soda, which will help remove stains and odour. Leave your nets to soak for an hour before removing them from the dirty water and putting them on a delicate wash. 

"حمام خود را با آب گرم پر کنید که بیش از 30 درجه نباشد. جوش شیرین را اضافه کنید، که به از بین بردن لکه ها و بو کمک می کند. تورهای خود را به مدت یک ساعت بگذارید تا خیس بخورند قبل از اینکه آنها را از آب کثیف خارج کرده و روی یک شستشوی ظریف قرار دهید. "

لنین

در حوله، روکش تخت، دستمال، سفره و لایه داخلی کت به عنوان آستر استفاده می‌شود.
پارچه‌ی لنین در فصول گرم سال عالی عمل کرده و به دلیل خاصیت جذب بالای خود، پوست را خنک نگه می‌دارد.
وزنی سبک دارد.

پشم مرینو

ساخته شده از تنه گوسفند مرینو است و احساس گزگز و خارش به پوست نمی‌دهد.
انعطاف پذیری مودال به علت وزن سبک‌اش بالا است.
در مقابل شرایط رطوبتی و تنفس پارچه، عالی عمل می‌کند.
برای دوخت لباس بیرونی و جوراب در نقاط استوایی و گرم به علت عبور هوا بسیار مناسب است.

مودال

از الیاف نیمه مصنوعی ساخته شده است.
برای دوخت لباس خواب، حوله و ملحفه نرم بهترین انتخاب است.
حالتی نرم و لطیف و در عین حال محکم دارد که ارزش آن را نسبت به دیگر پارچه‌‌ها بالا می‌برد.

پلی استر

ترکیبی از آب، نفت و زغال سنگ است که حالت پلاستیکی به آن می‌دهد.
با وجود اینکه به علت جنس الیاف سازنده‌اش عمر بالایی دارد، پارچه‌ی قابل تنفسی نیست.
به علت مقاومت بالا در برابر کشش پارچه، تماس با مواد شیمیایی و چروک شدن، طرفداران زیادی دارد.

ماسلین

جنس نخی و سبکی دارد.
از آن برای برش اولیه در الگو خیاطی و پیش از برش اصلی استفاده می‌شود.
مقاومت بالایی در برابر رطوبت و کشیده شدن دارد.
در دوخت بلوز، شومیز، دامن، کیف و لوازم جانبی از پارچه ماسلین استفاده می‌شود.

ارگانزا

ساخته شده از ابریشم یا الیاف مصنوعی است.
لطافت بالای آن باعث ایجاد حساسیت در زمان کشش پارچه شده و ممکن است آن را پاره کند.
هر چقدر سوراخ‌های پارچه بیشتر باشد، کیفیت بیشتری خواهد داشت.
به دلیل درخشندگی بالا، برای دوخت لباس عروس و لباس شب از تور ارگانزا استفاده می‌شود.

ابریشم

دارای بافتی نرم و سبک بوده و براقیت بالایی دارد.
نیاز به دقت بالایی در هنگام خیاطی دارد؛ اما در صورت دوخت زیبا، جلوه‌ای شکیل به فرد می‌دهد.
حالت عایقی دارد که در فصول سرد و گرم سال، شما را حفظ می‌کند.

همچنین سایت infinitycolor در زمینه خواص پارچه ابریشم نوشته است:

از پارچه‌های ابریشمی لباس‌های شیک و منحصر به فردی دوخته می‌شود اما این تنها مزیت این پارچه خاص نیست زیرا انواع پارچه ابریشمی دارای فواید عالی هستند، پارچه ابریشمی طبیعی برای پوست مفید است زیرا ذرات تشکیل دهنده ابریشم طبیعی سبب می‌شوند تا پوست برای مدت زیادی رطوبت خود را حفظ کند و همچنین سبب حفظ زیبایی موها می‌شود.

ساتن

برای دوخت لباس مجلسی استفاده می‌شود.
در انواع مختلف از سبک و نرم تا سنگین و خشک وجود دارد که بسته به نوع ایست لباس روی اندام می‌تواند متفاوت باشد.
نرم و لطیف است. همچنین اگر دوست دارید با بهترین پارچه ها برای دوخت لباس مجلسی آشنا شوید توصیه می شود مقالات دوخت برتر را مطالعه فرمایید.
به عنوان روکش مبل و پرده نیز استفاده می‌‌گردد.

جیر

چرمی است که از بخش داخلی پوست حیوانات به دست می‌آید.
سطح نرم و راحتی دارد و انعطاف آن به دلیل نازک بودن‌اش بالا است.
دوام بالای آن باعث استفاده شدن جیر در ساخت کفش، کمربند، کیف و کت شده است.

اسپندکس

نام دیگر آن لاکرا یا الاستان است.
از ترکیب چند الیاف مصنوعی ساخته می‌شود؛ خاصیت ارتجاعی هر یک بسته به نوع الیاف استفاده شده متفاوت است.
برای دوخت جوراب، لباس ورزشی و شلوار جین استفاده می‌گردد.

تافته

در دو حالت با الیاف مصنوعی یا ابریشم اصل ساخته می‌شود.
وزن آن مانند ساتن بسته به الیاف سازنده از نرم و سبک تا سنگین و نسبتاً زبر متفاوت باشد.
در دوخت دکوراسیون خانه مانند پرده، مبل و لباس مجلسی، لباس شب، لباس زیر و آستری استفاده می‌گردد. توصیه میشود برای آشنایی با انواع پارچه آستری سایر مقالات دوخت برتر را بررسی کنید.

توییل

در دوخت لباس، شلوار کتان، پارچه کبریتی، روتختی، روکش وسایل،شلوار راه راه، لباس زیر، حوله، پتو و… استفاده می‌گردد.
نوعی حالت بافتنی بر روی خودش دارد که بسته به طرح پارچه متفاوت است.

مخمل

بسیار نرم و شیک است که در لباس‌های خاص عالی می‌شود.
هزینه خریداری پارچه مخمل پایین است و به همین دلیل، برای دوخت لباس‌های روزانه مناسب است.
در دوخت پارچه مبل، پرده، بالشت و… مناسب است.

ویسکوز

از ابریشم که نوعی الیاف نیمه مصنوعی بوده ساخته شده است.
ترکیبی شبیه به ابریشم دارد؛ اما قیمت‌ آن بسیار کمتر است.
برای دوخت کاپشن، لباس، بلوز، پیراهن خانگی و البسه تابستانی به کار می‌رود.
نرم و سبک است.
رطوبت و عرق را از خود عبور داده و جذب می‌کند؛ به همین دلیل انتخابی عالی برای البسه ورزشی و تیشرت به شمار می‌رود.

سخن پایانی

تمامی مدل‌های اعلام شده بسته به نیاز شما و کارتان در دوخت و دوز قابل استفاده هستند. گاهی اوقات برخی خیاطان با خلاقیت در پارچه‌هایی که می‌خرند، دست به طراحی‌هایی می‌زنند که شاید فکرش را هم نکرده باشید
حالا که نسبت به انواع پارچه‌ها و الیاف اطلاعات کافی کسب کرده‌اید؛ وقت آن رسیده تا وارد حوزه کارآمد طراحی لباس شوید. دوخت برتر به همین منظور آموزش‌های پایه و تکنیک‌های مهم را در دوره طراحی لباس و خلاقیت برای شما عزیزان آورده است. همین حالا و بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای دریافت کنید!

سوالات متداول

اولین قدم در شروع طراحی لباس چیست؟
اولین قدم در شروع طراحی لباس، توانایی تشخیص درست مدل‌های مختلف پارچه، برای موقعیت‌های گوناگون است.

دسته بندی الیاف طبیعی شامل چه مواردی می‌باشد؟
دسته بندی الیاف طبیعی شامل الیاف معدنی، الیاف گیاهی و الیاف حیوانی می‌شود.

کاربرد پارچه کشمیر چیست؟
گرما را به خوبی نگه می‌دارد و پارچه‌ای محبوب برای لباس‌های پاییزه و زمستانه است. این پارچه تا حد بالایی ضد آب و ضد آتش است.

پارچه‌های مناسب دوخت لباس شب چه پارچه‌های هستند؟
پارچه شیفون سبک و دارای ظرافت و درخشش نسبتاً پایین است و انتخاب مناسبی برای دوخت لباس شب محسوب می‌شود.