آموزش دوخت چرم با دست | 8 نکته مهم برای دوخت چرم با دست + عکس

هنر چرم دوزی دارای قدمتی طولانی، به اندازه تمدن بشر است و به عنوان یکی از هنرهای اصیل شناخته می‌شود. صنایع دستی به عنوان یک نماد مهم در هر فرهنگی جایگاه خود را حفظ کرده‌اند و با پیشرفت تکنولوژی هر روز به صورت مدرن و به شکل محصولات زیبا به نمایش در می‌آیند.
چرم از دیر باز جزئی از زندگی انسان‌ها بوده است و به دلیل استحکام و کیفیت بالایی که دارد همچنان در تولید کیف، کفش، لباس و مبلمان منزل از آن استفاده می‌شود. چرم دوزی یک فرایند هنری است که هنرمندان می‌توانند خلاقیت، نوآوری و نبوغ هنری خود را به وسیله آن نمایش دهند. برای آشنایی بیشتر با چرم و نحوه دوخت چرم با دست در ادامه این مقاله از دوخت برتر همراه ما باشید.

هنر چرم دوزی

هنر چرم دوزی با دست نیز مانند جواهردوزی یکی از شاخه‌های صنایع دستی ایران است. در این هنر با استفاده از چرم طبیعی و ابزارهای ساده و حرفه‌ای می‌توان محصولات باکیفیت و زیبا تولید کرد. کیف، جاکارتی، کیف‌های اداری، انواع کیف‌های دوشی زنانه و مردانه، دستکش و کمربند محصولاتی هستند که می‌توان از چرم تولید کرد؛ همچنین از چرم برای دوخت لباس و مبلمان منزل نیز استفاده می‌شود. با آموزش و یادگیری این هنر حتی با سرمایه اندک نیز می‌‌توانید به درآمدزایی برسید.

درباره هنر چرم دوزی

همان‌گونه که به چرم دوزی به عنوان یک هنر می‌توان نگریست از آن به عنوان یک منبع درآمد عالی نیز می‌توان استفاده کرد. لازمه کار با چرم شناخت انواع آن و استفاده از خلاقیت و ظرافت برای خلق محصولات باکیفیت و مدرن است. اگر به این هنر علاقه‌مند هستید با آموزش درست و استفاده از تجربیات اساتید این رشته و داشتن کمی صبر و خلاقیت می‌توانید نتایج خوبی حاصل کنید. با شناخت انواع چرم، به کارگیری آن‌ها در موارد درست و رعایت کردن تمام مراحل تولید و ساخت، می‌توانید محصولات باکیفیتی داشته باشید.

معرفی ابزار چرم دوزی

برای شروع کار با چرم، آشنایی و تهیه وسایل چرم دوزی از مقدمات اصلی کار است. آشنایی با نوع چرم و استفاده اصولی از آن نیز یکی از نکات مهم در چرم دوزی است؛ به طور مثال چرم گاومیش به دلیل کیفیت و دوام بالا برای کمربند و چرم میش به دلیل ظرافت و بافت نرم و لطیف در دوخت لباس و دستکش مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از شناخت چرم، آشنایی با وسایل چرم دوزی و تهیه آن‌ها گام بعدی است. در ادامه به معرفی این ابزار و کاربرد آن‌ها به طور کامل پرداخته شده است.

مشته

مشته وسیله‌ای برای ضربه زدن می‌باشد که در اندازه‌های متفاوت موجود است. در چرم دوزی نوع سنگین مشته کاربرد بیشتری دارد که برای جلوگیری از ایجاد صدای بلند هنگام برخورد آن با سمبه می‌توان تکه‌ای چرم به زیر آن چسباند، البته از چکش‌هایی که با پلاستیک فشرده درست شده‌اند نیز می‌توان استفاده کرد.

تخته

جنس این تخته‌ها از فایبرگلاس است و برای ایجاد سوراخ به وسیله سمبه و مشته زیر چرم قرار می‌گیرند.

تخته کار

هنگام برش چرم بهتر است از تخته کار استفاده کرد. تخته کار در ابعاد مختلف وجود دارد و از جنس پلاستیک فشرده است.

سمبه

از این وسیله برای ایجاد سوراخ های دقیق و ریز روی چرم استفاده می‌شود و در سایزها و اشکال مختلف در بازار موجود هستند.  از نوع چند سر سمبه برای ایجاد چند سوراخ به صورت هم‌زمان روی چرم و از نوع اریب زن آن برای زیبایی و جلوه بیشتر دوخت استفاده می‌شود. از سمبه‌ها در شماره‌های مختلف برای ایجاد سوراخ‌های کوچک و بزرگ می‌توان استفاده کرد.

کاتر

 برای برش چرم از قیچی یا چاقوهای مخصوص می‌توان استفاده کرد اما برای برش‌های دقیق‌ و تمیزتر کاتر حرف اول را می‌زند. از چاقوهای چرم نیز برای نازک کردن لبه کار و داشتن دوختی شکیل‌تر استفاده می‌شود.

نخ

 نخ مخصوص چرم باید مقاومت و طول عمر بالایی داشته باشد. در چرم دوزی از نخ‌های ابریشم یا نخ موم‌زده نیز استفاده می‌شود. این نخ‌ها را می‌توان به صورت دوکی یا متری تهیه کرد. نخ‌های موم‌زده در بازار با ضخامت‌های مختلفی به فروش می‌رسند اما ما با توجه به کار و شماره سمبه و نوع دوخت، ضخامت مناسب را انتخاب می‌کنیم.

چسب

برای چرم دوزی از چسب‌های مخصوص این کار که به چسب آهن معروف هستند استفاده می‌شود. این چسب‌ها را با برندها و حجم‌های مختلف با توجه به نیاز خود می‌توانید تهیه کنید. از چسب آهن علاوه بر چسباندن تکه‌های چرم به یکدیگر و استحکام کار، برای چسباندن لبه کار و استفاده راحت‌تر از رنگ لبه نیز استفاده می‌شود.

سوزن  

سوزن چرم دوزی نباید سر تیزی داشته باشد چرا که محل عبور سوزن با سمبه ایجاد شده است و به دلیل ضخیم بودن نخ چرم دوزی نسبت به نخ خیاطی محل عبور نخ در این سوزن‌ها بزرگتر است؛ همچنین این سوزن ها از ضخامت بیشتری برخوردار هستند.

خط‌ کش  

جنس خط‌کش‌ برای چرم دوزی از جنس فلز است. این خط‌کش‌ها در ظاهر شبیه به خط‌کش‌های معمولی هستند اما نسبت به آن‌ها ضخیم‌تر و سنگین‌تر می‌باشند تا هنگام برش روی چرم سر نخورند و برش راحت و تمیز اعمال شود.

خودکار ژله‌ای

برای نشانه‌گذاری جای دوخت بر روی چرم از خودکار ژله‌ای استفاده می‌شود. ناگفته نماند که اثر و رنگ این خودکار به راحتی با استفاده از دستمال نم‌دار از بین می‌رود.

فندک

فندک برای سوزاندن نخ در پایان کار و لبه‌های چرم و آستری استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود تا لبه‌های چرم و آستری صاف و یکدست شوند.

قیچی

قیچی چرم دارای دسته‌های بزرگ و تیغه‌های کوچک است که برای برش تکه‌های کوچک چرم مناسب است.

درفش

وسیله‌ای فلزی با دسته چوبی است که برای سوراخ کردن چرم و گذراندن نخ از آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یراق آلات چرم دوزی

 در چرم دوزی از یراق‌ها برای زیبایی یا کاربرد آن‌ها استفاده می‌شود. پرکاربردترین یراق‌ها برای کیف و کمربند، قفل و سگک، بندگیر، مدبر و انواع قفل‌ها و دکمه‌ها هستند که در ساخت محصولات چرمی به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند و دارای تنوع بسیار بالایی می‌باشند.

دستگاه پانچ

از این دستگاه برای سوراخ کردن چرم استفاده می‌شود که دارای سری‌های مختلف است. دستگاه پانچ کار مشته و سمبه را انجام می‌دهد ولی بدون صدا است که باعث می‌شود شما در آرامش از کار خود لذت ببرید.

دستگاه دکمه زن

 در محصولات چرمی از انواع دکمه و پرچ‌ها استفاده می‌شود که برای نصب آن‌ها روی چرم نیاز به داشتن دستگاه دکمه زن می‌باشد که با استفاده از قالب‌های مناسب و سوار کردن آن‌ها روی دستگاه این کار انجام می‌شود.

8 نکته مهم برای دوخت چرم

پس از آشنایی با وسایل چرم دوزی نکات مهم دیگری وجود دارد که رعایت کردن آن‌ها می‌تواند در تولید یک محصول باکیفیت به شما کمک کند.

1. در چرم دوزی انتخاب و خرید چرم باکیفیت از نکات کلیدی است. هنگام خرید چرم باید پوست سالم و یکدست با حداقل زدگی را انتخاب کنید و همچنین رنگ مغز چرم با رخ چرم می‌بایست حداقل اختلاف را داشته باشد.
   
2. برای داشتن کار شیک و بادوام الگوکشی و ماکت‌سازی بسیار مهم است؛ زیرا با این کار نه تنها از اندازه‌های نهایی کار مطمئن می‌شوید بلکه از جای مناسب برای بکارگیری قفل و سایر یراق‌ها نیز استفاده می‌کنید. در الگوکشی و ماکت‌سازی، برای راحتی بیشتر کار می‌توانید از مقواهای شطرنجی استفاده کنید.
   
3. در چرم دوزی کار تمیز و بی‌عیب از مهم‌ترین ویژگی‌های کار است. استفاده از کاتر تیز برای برش و همچنین استفاده از کرپ برای پاک کردن رخ چرم در صورت ریختن چسب به روی آن الزامی است.
   
4. ایجاد سوراخ‌های یکدست با فواصل معین بر روی چرم یکی دیگر از کارهای مهمی است که با دقت بالا میسر می‌شود. با داشتن سوراخ‌های دقیق شما دوخت زیباتری خواهید داشت.
   
5. استفاده از نخ و سوزن مناسب برای کار از نکات کلیدی است که کار را باکیفیت و شکیل نشان می‌دهد؛ مثلا برای کیف دو لت استفاده از نخ نازک موم زده کار را زیباتر نشان می‌دهد البته تناسب سوراخ‌های ایجاد شده با سمبه و شماره نخ و سوزن نیز مهم است و باید به آن توجه کافی را داشت.
   
6. استفاده از یراق آلات باکیفیت در کیف‌های چرم نقش بسزایی در ظاهر نهایی کیف دارد. این یراق‌ها در رنگ‌بندی‌های متنوع در بازار موجود هستند که با توجه به سلیقه و رنگ چرم می‌توانید آن‌ها را انتخاب کنید.
   
7. استفاده از رنگ لبه باکیفیت و تمیز انجام دادن آن از دیگر کارهای مهم برای داشتن یک محصول بی‌نقص و زیبا است.
   
8. داشتن صبر و حوصله و الگو قرار دادن کارهای هنرمندان این عرصه می‌تواند به شما کمک کند تا در پایان کار تمیزتری داشته باشید؛ ولی دانستن این نکته که هنرمندان زمان زیادی برای خلق این آثار صرف کرده‌اند نیز بی‌اهمیت نیست. شما نیز با داشتن صبر و تلاش می‌توانید به یک چرم دوز حرفه‌ا‌ی تبدیل شوید.

همانطور که گفته شد صبوری در یادگیری یک نیاز اساسی است. درباره این موضوع به مطلب زیر از سایت cmr توجه کنید:

Patience helps students to stay focused on their studies and to persevere through difficult tasks. Consequently, there may be an improvement in academic performance.

صبر به دانش آموزان کمک می کند تا روی درس خود متمرکز بمانند و در انجام کارهای دشوار پشتکار داشته باشند. در نتیجه، ممکن است بهبود در عملکرد تحصیلی و یادگیری وجود داشته باشد.

معرفی انواع دوخت و تکنیک‌های چرم دوزی

پس از آشنایی با ابزارهای چرم دوزی یادگیری تکنیک‌های دوخت در چرم یکی دیگر از ارکان کار با چرم است. در ادامه به معرفی چند نوع از اصلی‌ترین دوخت‌های چرم پرداخته شده.

1. دوخت دوسوزنه

یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین دوخت‌ها در چرم دوزی دوخت دوسوزنه است. در این دوخت دوسوزن به صورت متناوب کار دوخت را انجام می‌دهند که باعث می‌شود نخ‌ها به صورت پشت هم دیده شوند. دوخت دوسوزنه باعث می‌شود تا کار نهایی دوخت محکم و ظاهری زیبا داشته باشد.

1. دوخت حصیری

از این دوخت برای متصل کردن دو تکه چرم به یکدیگر استفاده می‌شود و یک دوخت تزئینی به شمار می‌رود. دوخت حصیری از لحاظ زیبایی شناختی تاثیر بزرگی بر روی محصول دارد.

2. دوخت زنجیره‌ای

این دوخت، زنجیرهایی از حلقه‌های نخ را ایجاد می‌کند که استحکام و دوام بالایی دارند. از دوخت زنجیره‌ای به عنوان دوخت‌ تزئینی نیز می‌توان استفاده کرد که در صورت تمایل از رنگ متضاد یا مکمل چرم استفاده می‌شود.

3. کلاف دوزی

کلاف دوزی یکی از فنون زیباسازی و تزئین چرم است که در آن با استفاده از قلم‌های مخصوص این کار که با نام قلم کلاف زنی شناخته شده‌اند، طرح مورد نظر را روی چرم پیاده می‌کنند و با استفاده از سوزن و نخ و یا رشته‌های نرم بر روی چرم دوخته می شوند. در برخی موارد از تکنیک‌هایی مانند بریدن و دوختن برای ایجاد ابعاد و عمق در طرح‌ها نیز استفاده می‌شود.

سخن پایانی

هنر چرم‌دوزی، هنری سرشار از عشق و طراوت است که با زیبایی و آرامشی که در خود جای داده باعث به وجد آمدن ذوق هنری شما می‌شود. در این هنر صبر، حوصله و استمرار است که حرف اول را می‌زند و باعث خلق زیباترین و ارزشمندترین آثار شده و ارزش این هنر خارق‌العاده را چندین برابر می‌کند. هنر چرم دوزی می‌تواند به شما در راه‌اندازی کسب و کار نیز کمک بزرگی کند و شما را به درآمد بالایی برساند. همچنین ممکن است بتوانید با استفاده از دوره آموزش کسب درآمد آنلاین از خیاطی درآمد خود را بیشتر کنید.

سوالات متداول

کاربردی‌ترین دوخت در هنر چرم دوزی چه دوختی است؟
دوخت دوسوزنه کاربردی‌ترین دوخت در هنر چرم دوزی است که در آن از دو سوزن به صورت هم‌ زمان استفاده می‌شود و نخ‌ها به صورت پشت هم دیده می‌شوند.

مهم‌ترین ابزار در هنر چرم دوزی چه ابزاری هستند؟
مهم‌ترین ابزار در هنر چرم دوزی شامل مشته، سمبه، تخته کار، کاتر و قیچی می‌شود.

دوخت حصیری در چرم دوزی چه کاربردی دارد؟
در چرم دوزی از دوخت حصیری برای اتصال دو تکه چرم جدا به یکدیگر استفاده می‌شود و کاربرد تزئینی دارد.