اصلی‌ترین شی مورد نیاز برای دوخت لباس، سوزن است. سوزن‌ها انواع مختلفی دارند و در کیفیت نهایی کار بسیار موثر هستند. انتخاب صحیح سوزن خیاطی امری مهم است چرا که هر پارچه با توجه به جنس و الیافی که دارد، نیازمند سوزن مناسب خود می‌باشد. در صورتی که هنگام دوخت پارچه از سوزن مناسب استفاده
اصلی‌ترین شی مورد نیاز برای دوخت لباس، سوزن است. سوزن‌ها انواع مختلفی دارند و در کیفیت نهایی کار بسیار موثر هستند. انتخاب صحیح سوزن خیاطی امری مهم است چرا که هر پارچه با توجه به جنس و الیافی که دارد، نیازمند سوزن مناسب خود می‌باشد. در صورتی که هنگام دوخت پارچه از سوزن مناسب استفاده نشود، ممکن است تار و پود پارچه دچار آسیب‌دیدگی شود و یا حتی امکان پاره شدن نخ و شکستن سوزن وجود دارد. برای جلوگیری از این اتفاقات ناخوشایند و آشنایی با انواع سوزن خیاطی و کاربرد آن‌ها، پیشنهاد می‌شود تا انتهای این مقاله از مجموعه دوخت برتر همراه ما باشید.
سوزن خیاطی چیست؟
سوزن یکی از ابزارهای کاربردی و ضروری در هنر خیاطی می‌باشد که با استفاده از فلز فولاد و به صورت یک میله کوچک و باریک ساخته می‌شود. لازمه‌ی داشتن یک دوخت باکیفیت شناخت دقیق انواع سوزن و کاربردهای آن است. سوزن‌ها علاوه بر پیوند دادن تکه های پارچه به یکدیگر برای تزئین اجسام نیز به کار میروند؛ علاوه بر این از انواع مختلف سوزن برای انجام کارهای هنری استفاده می‌شود. در هنر خیاطی علاوه بر انواع سوزن وسایل دیگری نیز کاربرد دارند، برای آشنایی با لوازم مورد نیاز برای خیاطی پیشنهاد می‌شود مقاله لیست کامل تمامی لوازم مورد نیاز خیاطی را مطالعه کنید.
تاریخچه انواع سوزن
این شی کوچک و پرکاربرد، نخستین بار حدود 2000 سال قبل از میلاد یافت شد و معمولا از استخوان، عاج و چوب برای ساخت آن استفاده می‌کردند؛ همچنین تعدادی از سوزن‌های ابتدایی قسمتی به شکل یک درفش یعنی وسیله سوراخ کن داشتند. رومیان باستان برای نخستین بار شروع به ساخت سوزن‌های برنزی و آهنی کردند و اورپاییان نیز از فولاد برای ساخت سوزن بهره گرفتند. با گذشت زمان سوزن‌ها از انواع فلز ساخته شدند و به شکل و اندازه‌های مختلفی در آمدند؛ البته امروزه برخی از سوزن‌ها از پلاستیک نیز تولید می‌شوند، یعنی در قالب‌گیری آن‌ها از پلاستیک استفاده می‌شود.
انواع سوزن خیاطی و کاربردهای آن
داشتن آگاهی و دانش کافی در رابطه با انواع سوزن‌ها به شما در جلوگیری از آسیب دیدن پارچه و پاره شدن نخ کمک بزرگی می‌کند. در ادامه به هر یک از انواع سوزن‌های خیاطی، به طور جداگانه پرداخته شده است.
1. سوزن دست‌دوزی
سوزن دست‌دوزی همان‌طور که از نام آن پیداست، در دوخت و دوزهایی که با دست صورت می‌گیرد، مانند انواع کوک‌ها کاربرد دارد. برای آشنایی و آموزش کوک با دست، می‌توانید مقاله شناخت انواع کوک از مجموعه دوخت برتر را مطالعه کنید. سوزن‌های دست‌دوزی به چند گروه جداگانه تقسیم می‌شوند که عبارتند از :
· سوزن پلاستیکی
جنس این گونه سوزن‌ها از پلاستیک محکم می‌باشد و دارای چشمی‌های بزرگ هستند. از سوزن‌های پلاستیکی اغلب در کاموابافی استفاده می‌شود، همچنین به دلیل کم خطر بودن و کیفیت بالایی که دارند برای کاردستی و آموزش به کودکان نیز کاربردی می‌باشند.
· سوزن گلدوزی
این نوع سوزن یکی دیگر از سوزن‌های دست‌دوزی است که در کارهای مربوط به صنایع دستی استفاده می‌شود. نکته قابل توجه در سوزن گلدوزی این است که طول و ضخامت متوسطی دارد و نوک آن تیز نیست، همچنین از این سوزن برای انجام کارهای هنری مانند گلدوزی و شماره‌دوزی نیز استفاده می‌شود.
· سوزن سرمه‌دوزی
سوزن سرمه‌دوزی یکی دیگر از مدل‌های سوزن دست‌دوزی است، این سوزن برعکس سوزن گلدوزی از نوک تیزی برخوردار است و ضخامت بسیار کمی دارد؛ همچنین در دو نوع بلند و کوتاه ساخته می‌شود. لازم به ذکر است که مناسب‌ترین سوزن برای سرمه دوزی سوزن‌های شماره 10 تا 13 می‌باشند.
2. سوزن‌های چرخ خیاطی
سوزن‌های چرخ خیاطی شماره‌های متفاوتی دارند که هر کدام از این شماره‌ها مناسب دوخت یک پارچه با جنس مشخص است؛ برای مثال سوزن‌های شماره 8 تا 12 مناسب دوخت پارچه‌های ظریف، لطیف و انعطاف‌پذیر مانند ریون و ساتن هستند. برای دوخت پارچه‌هایی با ضخامت متوسط مانند پارچه‌های نخی از سوزن شماره 14 استفاده می‌شود و هنگام دوخت پارچه‌هایی با ضخامت بالا مانند فوتر، خز و تمام پارچه‌های زمستانی، سوزن ضخیم مانند سوزن‌های شماره 16 و 18 مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که به کیفیت و اصل بودن سوزن مورد نظر توجه نشود، عمر چرخ خیاطی کاهش پیدا کرده و آسیب می‌بیند. یکی از باکیفیت‌ترین سوزن‌های چرخ خیاطی، سوزن ارگان (organ) است که محصول کشور ژاپن می‌باشد. علاوه بر سوزن‌های خیاطی، چرخ‌های خیاطی نیز انواع مختلفی دارد که می‌توانید با مطالعه مقاله انواع چرخ خیاطی به طور کامل با هر یک از آن‌ها آشنا شوید. در ادامه به چند مورد از سوزن‌های مناسب چرخ خیاطی پرداخته شده است.
· سوزن چرخ خیاطی DV
این گونه سوزن‌ها مناسب چرخ خیاطی میانه‌دوز هستند و دوختی شبیه به زیگزاگ ارائه می‌دهند.
· سوزن چرخ خیاطی DB
این نوع سوزن برای چرخ خیاطی راسته‌دوز مناسب است و نسبت به سوزن مدل DC بلندتر می‌باشد. این سوزن در ضخیم‌دوزی نیز کاربرد دارد.
· سوزن چرخ خیاطی DC
از این سوزن برای چرخ سردوز استفاده می‌شود و نام‌های دیگر آن سوزن زیگزاگ، ریشه‌بندی و سرنخ می‌باشد. این سوزن طول کوتاهی دارد به همین دلیل برای کارهایی که نیازمند سرعت بالایی هستند کارایی دارد.
· سوزن مناسب پارچه جین
سوزن پارچه جین برای دوخت پارچه‌های کتان و جین مناسب است و ضخامت بالایی دارد.
· سوزن مناسب پارچه استرچ
سوزن پارچه استرچ برای دوخت پارچه‌های انعطاف‌پذیر و ظریف مناسب می‌باشد و نام دیگر آن سوزن پارچه‌کشی است.
3. سوزن چرم‌دوزی
این نوع سوزن‌ها مخصوص دوخت پارچه‌های جیر و چرم هستند و جنس فلزی و ضخامت بالایی دارند تا به راحتی توانایی عبور از چرم را داشته باشند. طول این گونه سوزن‌ها معمولا 5 سانتی متر می‌باشد. در چرم‌دوزی با چرخ‌های خانگی، از نوعی سوزن به نام LR استفاده می‌شود؛ اما در چرخ‌های چرم‌دوزی صنعتی، از سوزن‌های متنوعی استفاده می‌شود که همین موضوع امکان انجام دوخت‌های تزئینی گوناگونی را فراهم می‌کند. به طور کلی سوزن‌های چرم دوزی به دو گروه سوزن‌های چرم‌دوزی چرخ خیاطی و سوزن‌های چرم‌دوزی دستی تقسیم می‌شوند که هر یک از آن‌ها کاربردهای فراوانی دارند. سوزن‌های چرم‌دوزی در انواع کالا‌های چرمی مانند انواع کراوات، دستکش، کت و شلوار مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای آموزش چرم‌دوزی با دست، می‌توانید مقاله آموزش دوخت چرم با دست از مجموعه دوخت برتر را مطالعه کنید.
4. سوزن تاپستری
تاپستری به پارچه‌ای گفته می‌شود که تار و پود آن یکدیگر را پوشانده و طرح‌های مختلفی ایجاد کرده باشند. تاپستری در اصل هنر پارچه‌بافی با دست است که مشابه هنر گلیم‌بافی می‌باشد. کاربرد قابل توجه این سوزن، در دوخت تور‌های درشت شماره‌دوزی است.
5. سوزن ته‌گرد
در حوزه خیاطی، سوزن ته‌گرد یکی از پرکاربردترین آیتم‌ها محسوب می‌شود که در تمام شرایط مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سوزن جهت اتصال و نگه داشتن اشیاء و تکه‌های پارچه به یکدیگر کاربرد دارد. سوزن‌های ته‌گرد در خیاطی به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:
· سوزن ته مرواریدی
این سوزن‌ها از پرمصرف‌ترین سوزن‌های ته‌گرد هستند که معمولا برای مولاژ و کار روی مانکن استفاده می‌شود. سوزن‌های ته مرواریدی به بلندی 4 تا 6 سانتی متر می‌باشند و یکی از مزایای مهم آن‌ها نمایان بودن روی قطعات لباس است که این موضوع کار شما در دوخت را آسان‌تر می‌کند. این سوزن‌ها به صورت بسته‌بندی شده به فروش می‌رسند که هر بسته شامل تعداد متفاوتی سوزن می‌شود.
· سوزن‌های ته‌گرد توخالی
قسمت انتهایی این سوزن‌ها گرد و توخالی است و برای پارچه‌های کشسان، انعطاف‌پذیر و بافتنی مناسب می‌باشند.
· سوزن سرتخت دکمه‌ای
سر این سوزن‌ها تخت و پهن است که برای پارچه‌هایی با بافت آزاد و باز به کار میروند.
6. سوزن ابریشم
این سوزن‌ها بسیار نازک و ظریف هستند و برای دوخت پارچه های سبک، لطیف و حساس از آن‌ها استفاده می‌شود. درباره سوزن مناسب برای کار با ابریشم به مطلب زیر از سایت seamwork نیز توجه کنید:
Use sharp and lightweight pins and needles on silk to avoid damaging the fabric. Silk pins can be used during cutting and construction. For needles, try a Microtex needle in a size 60 or 70 depending on the weight of your fabric. These pins are Clover glass head silk pins from Blackbird Fabrics.
“برای جلوگیری از آسیب دیدن پارچه، از سوزن‌ها و سوزن‌های تیز و سبک روی ابریشم استفاده کنید. این پین ها پین های ابریشمی سر شیشه ای Clover از پارچه های Blackbird هستند.”
7. سوزن چنایل
نام دیگر سوزن چنایل سوزن روبان‌دوزی است و ظاهری بلند، باریک و تیز با چشمی درشت دارد. به طور کلی سوزن چنایل شباهت‌های زیادی به سوزن تاپستری دارد و تنها تفاوت آن‌ها در تیز بودن سوزن چنایل می‌باشد. این نوع سوزن به دلیل اندازه و سایز آن اغلب در دوخت پارچه‌های سنگین مانند لحاف‌دوزی کاربرد دارد. سوزن چنایل در شماره‌های 13 تا 28 قابل تهیه است که سایز کوچک آن مناسب کارهای ظریف‌تر و سایز بزرگ آن مناسب پارچه‌هایی با ضخامت بالا می‌باشد.
8. سوزن شارپ
سوزن شارپ نوک بسیار تیزی دارد و از ضخامت کمی برخوردار است. این سوزن معمولا در دوخت‌های معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای مثال اگر از نخ ابریشمی استفاده می‌کنید، سوزن شارپ شماره 7 برای دوخت شما مناسب است. برای دوخت پارچه‌هایی مانند حریر و ارگانزا، سوزن‌های شماره 9 تا 11 و برای پارچه‌های ضخیم از شماره‌های 1، 3 و 6 می‌توان استفاده کرد.
9. سوزن منحنی
نام دیگر سوزن منحنی، سوزن تشک خمیده یا Curved Repair می‌باشد. این سوزن در اندازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین برای دوخت جعبه‌های پارچه‌ای کاربرد دارد. سوزن‌های منحنی ظاهری کج و خمیده دارند و در چرخ‌های صنعتی نیز قابل استفاده می‌باشند.
10. سوزن کراس
این مدل سوزن‌ها تقریبا طول بلندی دارند و دارای چشمی بزرگی هستند که همین موضوع استفاده از سوزن کراس را بسیار ساده کرده است. از این سوزن، برای ایجاد انواع کوک استفاده می‌شود، همچنین در بافندگی و قلاب‌دوزی نیز کاربردی می‌باشد.
سخن پایانی
یکی از مهم‌ترین اقدامات هنگام دوخت انواع پوشاک، دقت به کارایی، مدل، اندازه و شماره سوزن‌ها است. سوزن‌ها می‌بایست کاملا متناسب جنس پارچه، چرخ خیاطی و نوع دوخت باشند؛ همچنین فراموش نکنید که سوزن‌ها پس از هر 6 تا 8 ساعت استفاده، کارایی اولیه خود را از دست می‌دهند و نیازمند تعویض مجدد می‌باشند. امیدواریم این مقاله از دوخت برتر به شما در آشنایی با انواع سوزن و کاربرد آن‌ها کمک لازم را کرده و کارآمد بوده باشد.
سوالات متداول
چرا در استفاده از سوزن باید به نوع آن توجه داشت؟ هر نوع سوزن برای دوخت یک جنس مشخص از پارچه تولید شده است که به شما در بهبود کیفیت دوخت کمک می‌کند.
سوزن تاپستری برای چه دوختی مناسب است؟ این نوع سوزن برای دوخت تور‌های درشت شماره‌دوزی شده مناسب می‌باشد.
از کدام نوع سوزن در دوخت‌های معمولی استفاده می‌شود؟ از سوزن شارپ برای دوخت‌های معمولی استفاده می‌شود که در استفاده از آن باید به شماره سوزن دقت کافی را داشت.
