لیست کامل تمامی لوازم مورد نیاز خیاطی؛ معرفی و کاربرد هرکدام
تیم تحریریه دوخت برتر
نویسندهدسته بندی :
- برای شروع خیاطی چه وسایلی را باید تهیه کنیم؟
- نکات مهم در خرید انواع لوازم خیاطی
- معرفی لیست کامل وسایل خیاطی
- سخن پایانی
- سوالات متداول
همانطور که میدانید برای خیاطی از لوازم مختلفی مانند سوزن و قیچی و... استفاده می شود که اولا که هر کدام از این وسایل کاربرد خاص خود را دارند دوما که این وسایل می توانند کمک کنند تا شما سریع تر و با کیفیت تر کارهای مربوط به دوخت لباس را انجام دهید. اگر روی شغل خیاطی به عنوان حرفهی اصلی و دائمی خود سرمایهگذاری کردهاید و پیشرفت در آن برایتان مهم است، تا پایان این مقاله از دوخت برتر همراه ما باشید تا با انواع لوازم خیاطی آشنا شوید.
دستهبندی | نمونه ابزارها | کاربرد کلیدی |
---|---|---|
ابزارهای دوخت و علامتگذاری | سوزن، سوزن تهگرد، صابون خیاطی، خودکار حرارتی | وصل کردن قطعات، علامتگذاری و انتقال الگو به پارچه |
ابزارهای برش و دقیقکاری | قیچی، بشکاف، رولت خیاطی، میز برش | برش پارچه، اصلاح دوخت و برش دقیق الگو |
ابزارهای اندازهگیری و رسم الگو | متر، انواع خطکش (مولر، T، پیستوله، اشل و ...) | اندازهگیری، رسم و تطبیق الگوها روی پارچه |
ابزارهای حفاظت و تکمیلی | انگشتانه، جای سوزن، میز اتو و اتو | حفاظت از دست، نگهداری ابزار، تثبیت دوخت و صافسازی لباس |
برای شروع خیاطی چه وسایلی را باید تهیه کنیم؟
اولین قدم شروع خیاطی، شناخت وسایل ضروری و مهم آن است. اگر لوازم خیاطی به صورت کامل فراهم باشد، روند خیاطی به تعویق نمیافتد و سرعت کارتان بالا میرود. انتخاب میز و صندلی استاندارد نیز میتواند از بروز مشکلات و دردهای ناشی از نشستن غیر استاندارد جلوگیری کند.
معمولا لیست لوازم مورد نیاز برای شروع خیاطی در آموزشگاهها یا دوره های خیاطی ، از پایه به شما اعلام میشود. ما هم در ادامه این مطلب، لیست وسایل خیاطی را به همراه کاربرد هر یک از آنها آوردهایم تا راحتتر در این مسیر گام بگذارید.

نکات مهم در خرید انواع لوازم خیاطی
- بهتر است با کاربرد هریک از لوازم خیاطی آشنا باشید.
- قبل از خرید، لیست کاملی از وسایل مورد نیاز خود را تهیه کنید.
- از مربی خود یا افرادی که میدانید در این زمینه تخصص کافی دارند کمک بگیرید.
- اگر بودجه کمی دارید، فقط لوازم ضروری و مورد نیاز برای شروع خیاطی را تهیه کنید.
برای شما که در ابتدای راه هستید و شایدبا توصیه دیگران به دنبال فراگیری متد خاصی از خیاطی باشید، توصیه می کنیم که مقاله انواع متدهای خیاطی را مطالعه نمایید تا تفاوت متدهای گوناگون را درک نمایید.
معرفی لیست کامل وسایل خیاطی
لیستی که در ادامه مشاهده میکنید، جهت راحتی شما در هنگام خرید فراهم شده است تا هیچ یک از موارد را فراموش نکنید. البته در ادامه مطلب به طور کامل در رابطه با کاربرد هر یک از لوازم توضیح دادهایم تا با اطلاع کامل از کاربردشان تصمیم به خرید بگیرید.
شماره | لوازم مورد نیاز برای شروع خیاطی |
1 | سوزن |
2 | سوزن ته گرد |
3 | جای سوزن |
4 | بشکاف |
5 | اتو و میز اتو |
6 | انگشتانه |
7 | کاغذ الگو |
8 | قیچی خیاطی |
9 | متر |
10 | صابون خیاطی و خودکار حرارتی |
11 | متر |
12 | خطکش جزوه نویسی |
13 | خطکش تی |
14 | خطکش مولر |
15 | خطکش شمشیری |
16 | خطکش پیستوله یا فرانسوی |
17 | خطکش گرنل یا گرزی |
18 | خطکش مدل گونیا |
19 | خطکش اشل |
20 | چسب کاغذی، نواری و ماتیکی |
21 | رولت خیاطی |
22 | لایی لباس |
23 | نخ |
سوزن
سوزن انواع مختلفی دارد که در طول زمان هیچ کدام از انواع آن کنار گذاشته نشده است که امروزه نوع دستی و چرخ خیاطی آن رایج است. لازم به ذکر است که، شماره سوزن که میزان ضخامت آن را نشان میدهد با توجه به نوع پارچه انتخاب می شود.
سوزن ته گرد
این نوع سوزن برای علامتگذاری روی پارچه و متصل کردن قسمتهای مختلف، قبل از انجام دوخت استفاده میشود؛که دو نوع مرواریدی و ساده آن در بازار موجود است. توصیه میشود هنگام خرید کیفیت آن را بررسی کنید تا در زمان استفاده پارچه دچار آسیب نشود. همچنین بهتر است از سوزن تهگرد برای پارچههای خیلی نازک مانند ابریشم استفاده نکنید. چرا که با هر بار سوراخ کردن پارچه، اثر آن با چشم قابل رویت است.
جای سوزن
جای سوزن یک توپ پارچهای است که میتوانید تعداد زیادی سوزن و سنجاق را به آن وصل کنید. از آنجایی که برداشتن تک تک سوزنها از روی میز کار سختی است و در میان شلوغیها گم میشوند، پیشنهاد میکنیم خرید جای سوزن را در اولویت قرار دهید.
شما عزیزان با خرید دوره تکنیکهای طلایی دوخت میتوانید با تکنیکهای خاصی که در دوخت هر کدام از یقههای معرفی شده در این مقاله وجود دارد، آشنا شوید.

بشکاف
از جمله لوازم مورد نیاز برای خیاطی، بشکاف است. اگر قسمتی از پارچه را به اشتباه دوخته باشید، به کمک بشکاف میتوانید لبههای آن را از هم باز کنید. از بشکاف برای باز کردن جا دکمه نیز استفاده میشود.
توجه داشته باشید که قیچی جایگزین مناسبی برای بشکاف در باز کردن جاد دکمه و نخ دوخته شده نیست زیرا باعث آسیب رسیدن به پارچه میشود.
اتو و میز اتو
اتو عضو جدانشدنی تمام افراد برای داشتن یک استایل تمیز و آراسته است؛ و درخیاطی نیز جایگاه خاصی دارد. خیاطها در شغل خود از دو نوع اتو استفاده میکنند. اتوی بخار که نوع مخزن دار آن در خیاطی کاربرد بیشتری دارد و اتوی سرد که وزن بیشتری نسبت به اتوهای بخار دارد و بعد از استفاده اتوی بخار برای تثبیت و حفظ فرم لباس در جاهای مختلف از آن استفاده میشود. در ادامه به چند مورد از ویژگیهای اتو بخار اشاره میکنیم:
- اتوکشی و برطرف کردن چروکهای پارچه به منظور برش دقیقتر
- ایجاد خط تا در لبه پارچه برای اتصال زانفیکس
- اتو زنی درزها برای باز شدن پارچه
- داخل انداختن قسمتهای زیرین پارچه
میز اتو نیز از دیگر وسایل کاربردی در خیاطی است که با توجه به فضای موجود در خانه و کارگاه خریداری میشود. میز اتو در مدلهای بسیار متنوع یافت میشود ولی برای حفظ سلامتی، راحتی و سهولت در امر اتو کشی لباسها، انتخاب درست از لحاظ ارتفاع مناسب میز، سبک بودن میز به دلیل جابهجایی، نسوز و ضد رطوبت بودن جنس روکش میز از اهمیت بالایی برخوردار است.
بهترین انتخاب در میان انواع لوازم خیاطی و کاربردهای آن، خرید اتو بخار و میز اتوی ساده به همراه میز اتوی مخصوص آستین است.
اگر نمیدانید چطور میتوانید پارچه با کیفیت تهیه کنید توصیه میشود راهنمای خرید پارچه با کیفیت را بررسی کنید.
انگشتانه
برای قسمتهایی از پارچه که میخواهید آن را با دست بدوزید، بهتر است از انگشتانه استفاده کنید. این وسیله قدرت بیشتری به شما در زمان فشار آوردن به سوزن میدهد و از قرمزی پوست جلوگیری میکند.
انگشتانه در سه مدل فلزی، چرمی و پلاستیکی قابل تهیه است.
کاغذ الگو
پیش از اینکه فرایند دوخت لباس انجام شود، باید مدلسازی اولیه و برش آن را روی کاغذ الگو انجام دهید.همچنین مشاهده صفحه پکیج الگوی برتر توصیه میشود
در کل سه مدل کاغذ الگو داریم که میتوانید بسته به راحتی خودتان از آن استفاده کنید:
بیشتر بخوانید: آموزش لقی گیری الگو
- کاغذ سفید
- کاغذ روغنی
- کاغذ پوستی
همچنین سایت thedailysew یکی از کاربردی ترین کاغذ های الگو را کاغذ نقطه ای می داند و می گوید:
This is the paper we used in patternmaking class and actually, all my fashion design classes. Dot Paper is a bright white and has a blue number, letter or other marks placed every inch in both directions forming a grid.
این همان کاغذی است که در کلاس الگوسازی و در واقع تمام کلاس های طراحی مد استفاده می کنیم. Dot Paper یک کاغذ با رنگ سفید روشن است که دارای یک عدد آبی، حرف یا علائم دیگر است که در هر اینچ در هر دو جهت قرار گرفته و یک شبکه را تشکیل می دهد
قیچی خیاطی
خرید قیچی تیز برای برشهای راحت و صاف بر روی پارچه ضروری است. یکی از ویژگیهای لازم برای خرید قیچی خیاطی، تیزبودن و سبک بودن آن برای جلوگیری از خستگی دست است. لازم به ذکر است که، انتخاب قیچی نامناسب برای خیاطی باعث برش ناهموار، خستگی دست و ریزش پارچه میشود. البته برای برش کاغذ الگو و دیگر کارها بهتر است قیچی جداگانهای تهیه شود.
متر
یکی از مهمترین لوازم خیاطی، متر است. از متر برای اندازهگیری اندامها و پارچه استفاده میشود. توصیه میشود که این خط کش انعطاف پذیر را همیشه در جعبه ابزارخیاطی خود داشته باشید.

صابون خیاطی و خودکار حرارتی
صابون خیاطی رنگهای مختلفی دارد که از آن به عنوان راهنما برای علامتگذاری درزها و ردیابی الگوهای پارچه استفاده میشود. صابون خیاطی انواع مختلف مانند مدادی و گچی دارد که ممکن است در طی استفاده شکسته یا خرد شود. اما استفاده از خودکارهای حرارتی ساده تر است، رد و علامت ایجاد شده از این خودکارها بر روی پارچه با استفاده از حرارت بالای اتو از بین میرود و مشکل شکستن یا خورد شدن ندارد.
خط کشها
از دیگر ابزارهای مهم خیاطی میتوان به خطکش اشاره کرد. البته خط کشهای خیاطی دارای اشکال متفاوتی هستند و با توجه به شکلی که دارند کاربرد آنها متفاوت است. در ادامه با برخی از انواع خطکش آشنا میشویم.
در جدول زیر لیستی از خط کش های پرکاربرد آورده شده است.
نام خطکش | شکل ظاهری | کاربرد اصلی | ویژگی برجسته |
---|---|---|---|
جزوهنویسی | شابلونی با الگوهای آماده | رسم الگوی اولیه برای مبتدیان | استفاده آسان، مناسب تازهکارها |
خطکش T | شکل حرف T انگلیسی | اندازهگیری زوایا و تقارن | دارای نقاله برای زاویهسازی |
مولر | یک سمت صاف، یک سمت منحنی ملایم | رسم خطوط منحنی مانند آستین و دامن | دقیق و پرکاربرد در الگوسازی |
شمشیری | باریک و کشیده مانند شمشیر | منحنی شلوار و دامن | دو طرف مدرج، مناسب اندازهگیری و رسم |
پیستوله / فرانسوی | دارای منحنیهای متنوع | یقه، ساسون، انحنای لباس | موجود در انواع سایزها؛ دقت بالا |
گرنل (گرزی) | منحنی در یک سمت | فاق و ران شلوار | مناسب طراحی دقیق شلوار |
گونیا محدب | دو ضلع صاف + یک ضلع برآمده | فاق شلوار و حلقه آستین | طراحی انحنای خارجی |
گونیا مقعر | دو ضلع صاف + یک ضلع فرو رفته | سجاف، یقه، برش حلقه آستین | طراحی انحنای داخلی |
اشل | شبیه گونیا، در ابعاد کوچکتر | آموزش و ترسیم الگو با مقیاس ۱/۲ | آموزشی، مناسب کلاسهای خیاطی |
·خطکش جزوه نویسی
این خط کش برای افراد تازه کار و افرادی که تسلط کافی درکشیدن الگو ندارند گزینه مناسبی است. خط کش جزوه نویسی خیاطی، مانند یک شابلون است که روی آن انواع مختلف الگوها طراحی شده و میتوان با استفاده از این شابلون الگوی اولیه را روی پارچه رسم کرد.
·خطکش تی
این خطکش مانند حرف انگلیسی T طراحی شده است که در قسمت بالای آن یک نقاله قرار دارد و به شما این امکان را میدهد زاویه مورد نظر خود را در روی الگو یا لباس طراحی کنید.
·خط کش مولر
یکی از پرکابردترین خطکشها در خیاطی است. این خطکش برای رسم منحنی خطوط آستین، دامن، آستین کتی و به طور کلی منحنیهای ملایم کاربرد دارد. ظاهر این خط کش مانند خط کش معمولی است، با این تفاوت که یک سمت آن به صورت محدب طراحی شده است.
·خط کش شمشیری
این خطکش ظاهری مانند شمشیر دارد که به دلیل مدرج بودن دو سمت خطکش، برای اندازهگیری و رسم خطوط مناسب است. از این خطکش برای رسم منحنی کنار شلوار و دامن استفاده میشود.
·خط کش پیستوله یا خط کش فرانسوی
این نوع خطکش دارای اضلاع منحنی است و نسبت به خط کشهای معمولی ظاهر متفاوتی دارد. این خط کش از منحنیهای بزرگ و کوچک تشکیل شده و در ابعاد و اشکال متفاوتی موجود است، بنابراین خیاطها باید چند نمونه از آن داشته باشند. از این خطکش در رسم الگوی یقه، انحنای لباس، گودی گردن و رسم ساسون استفاده میشود.
·خط کش گرنل یا گرزی
خط کش گرنل نوعی خط کش منحنی شکل است که این انحنا در یک سمت دیده میشود و از آن برای رسم انحنای فاق و ران شلوار در الگو استفاده میشود.
·خط کش مدل گونیا
یکی از پرکاربردترین خط کشها در خیاطی، خطکش مدل گونیا است. این خط کش در دو مدل محدب و مقعر با توجه به مدل الگو مورد استفاده قرار میگیرد. که خط کش گونیا مقعر دارای دو ضلع صاف و یک ضلع فرو رفته است که در رسم انحنای سجاف، یقه و برشهای حلقه آستین مورد استفاده قرار میگیرد و خط کش گونیا محدب دارای دو ضلع صاف و یک ضلع برآمده است که از آن برای رسم الگوی فاق شلوار و حلقه آستین استفاده میشود.
·خطکش اشل
این خطکش از نظر ظاهری شبیه به گونیا است. این خطکش برای آموزش الگوی یک دوم استفاده میشود.
چسب کاغذی، نواری و ماتیکی
از چسبها در الگو برای بستن پنسها یا وصل کردن چند تکه الگو به یکدیگر استفاده میشود.
رولت خیاطی
رولت خیاطی از لبههای نسبتا تیز برای انتقال طرح به کاغذ و پارچه کاربرد دارد. شما میتوانید مدلهای فلزی و چوبی آن را بسته به نیازتان تهیه کنید.
لایی لباس
از لایی لباس برای بالا بردن دوام و استحکام پارچه در بخشهای مختلف استفاده میشود. لایی لباس شامل مدلهای مختلفی است که در ادامه به آنها اشاره کردهایم.
- لایی ارگانزا
- لایی حریر
- لایی چسب
نخ

انواع نخ هم مانند سوزن یکی دیگر لوازم اصلی، برای شروع خیاطی است که مدلهای متفاوتی دارد. بهتر است با توجه به رنگ و جنس پارچه نخ را انتخاب کنید. در ادامه چهار مدل نخ اصلی را معرفی میکنیم.
- نخ مخصوص درز دوزی
- نخ کوک
- نخ رودوزی
- نخ اورلوک
میزبرش
میزبرش یکی از کاربردیترین و ضروریترین وسایل برای هر خیاط است. از این میز برای رسم، برش الگو و پارچه استفاده میشود. لازم است این میز به عنوان یک فضای کار مناسب، دارای ابعاد استاندارد و سطح صاف باشد تا بتوان پارچه و الگو را به راحتی روی آن برش زد. همچنین مقاومت و قابلیت تنظیم ارتفاع آن از نکتههایی است که در موقع خرید باید رعایت شود. یک میز برش خوب دارای فضای نگهداری لوازم خیاطی است که این مزیت در طول زمان باعث راحتی کار و افزایش بهرهوری میشود.
همچنین سایت rmmode در زمینه انتخاب میز برش مناسب گفته است:
وزن مناسب میز یکی از عوامل حیاتی برای تضمین پایداری و کیفیت عملکرد آن است. میزهایی که وزن مناسبی دارند، معمولاً پایدارتر بوده و از لرزشها و جابجاییهای ناخواسته جلوگیری میکنند. میزهای با وزن بیشتر معمولاً از مواد سنگین مانند فلز یا چوبهای سخت ساخته میشوند و به همین دلیل معمولاً پایدارتر هستند.
یکی از مهارت های یک خیاط ماهر سرعت دوخت بالاست. چرخ خیاطی نیز به عنوان ابزار اصلی این کار باید سرعت بالایی داشته باشد.
نکات انتخاب جنس مناسب هر ابزار
انتخاب جنس مناسب ابزارهای خیاطی میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت کار و دوام ابزارها داشته باشد. در ادامه، به برخی از ابزارهای خیاطی و نکات مربوط به انتخاب جنس آنها اشاره میشود:
-
صابون پاکشونده: برای پاککردن علائم روی پارچه، از صابونهای مخصوص خیاطی استفاده کنید که به راحتی پاک میشوند و بر پارچه آسیب نمیزنند.
-
قیچی مناسب پارچههای ضخیم: برای برش پارچههای ضخیم مانند جین یا پشم، از قیچیهای با تیغههای قوی و تیز استفاده کنید تا برش دقیقی داشته باشید.
-
سوزنهای مناسب: برای هر نوع پارچه، از سوزنهای مناسب استفاده کنید. بهعنوان مثال، برای پارچههای کشی از سوزنهای مخصوص استفاده کنید تا از آسیب به پارچه جلوگیری شود.
توصیههایی برای مبتدیان: اقلام اولیه ضروری
برای شروع خیاطی، داشتن ابزارهای پایهای میتواند به شما کمک کند تا کار خود را با کیفیت بهتری انجام دهید. در ادامه، به برخی از این ابزارها اشاره میشود:
-
چرخ خیاطی: داشتن یک چرخ خیاطی مناسب برای شروع ضروری است. مدلهایی مانند Brother CS6000i یا Singer Heavy Duty 4423 برای مبتدیان توصیه میشوند.
-
قیچی پارچه: یک قیچی با تیغههای تیز مخصوص پارچه برای برش دقیق ضروری است.
-
متر خیاطی: برای اندازهگیری دقیق، از مترهای خیاطی استفاده کنید که انعطافپذیر و قابل حمل هستند.
-
سوزن و نخ: مجموعهای از سوزنها و نخهای با رنگهای مختلف برای انواع پارچهها و دوختها ضروری است.
-
سوزنکش: برای اصلاح اشتباهات دوخت، داشتن یک سوزنکش مناسب میتواند مفید باشد.
-
صابون پاکشونده یا مداد خیاطی: برای علامتگذاری روی پارچه، از ابزارهای پاکشونده استفاده کنید تا پس از دوخت، علائم به راحتی پاک شوند.
-
پین و سوزنکوب: برای ثابت نگهداشتن لایههای پارچه قبل از دوخت، از پینهای مخصوص استفاده کنید.
اگر قصد دارید خیاطی را بهصورت حرفهای یا حتی سرگرمی دنبال کنید، شناخت ابزارهای مناسب اهمیت زیادی دارد. داشتن یک چکلیست لوازم خیاطی ضروری مثل سوزن، نخ، قیچی، متر و سنجاقها به شما کمک میکند همیشه آمادهی شروع کار باشید. همچنین انتخاب ابزار درست برای نوع پارچه یا مدل لباس، کیفیت دوخت شما را چند برابر میکند.
طبق گفتهی Threads Magazine: «انتخاب ابزار درست در خیاطی میتواند تفاوت بین یک دوخت مبتدی و یک نتیجهی حرفهای را رقم بزند.»
سخن پایانی
پس از شناخت لوازم مورد نیاز برای خیاطی، نوبت به خرید یک چرخ خیاطی خوب و با کیفیت میرسد. خوشبختانه دوخت برتر لیستی از بهترین چرخ خیاطی ها برای افراد مبتدی را در محتوایی جداگانه برای شما معرفی کرده است.
اگر به دنبال شروع یک ماجراجویی جذاب در دنیای خیاطی هستید و تجربه قبلی ندارید، پیشنهاد میکنیم یادگیری خود را با دورهی رایگان آموزش نازک دوزی شروع کرده و پس از آن، نسبت به خرید لوازم خیاطی مناسب اقدام کنید.
همچنین در نظر داشته باشید که اگر به دنبال یادگیری خیاطی مجازی از طریق تماشای دوره های ویدئویی هستید می توانید به قسمت دوره های خیاطی دوخت برتر مراجعه نمایید.
سوالات متداول
۱. کدام لوازم خیاطی برای مبتدیان ضروری است؟
برای شروع خیاطی، ابزارهای پایه مانند سوزن دستی و ماشینی، سوزن تهگرد، قیچی خیاطی، متر، صابون یا مداد خیاطی، و اتو ضروری هستند. این وسایل به شما کمک میکنند کار را دقیق و تمیز انجام دهید.
۲. تفاوت قیچی خیاطی با قیچی معمولی چیست؟
قیچی خیاطی تیغهای تیز و طراحی ارگونومیک مخصوص برش پارچه دارد و از کند شدن و ریشریش شدن لبهها جلوگیری میکند. استفاده از قیچی معمولی میتواند باعث خراب شدن برش و آسیب به پارچه شود.
۳. چگونه ابزار خیاطی را نگهداری کنیم تا عمر بیشتری داشته باشند؟
ابزار خیاطی را در جای خشک و بدون رطوبت نگهداری کنید، قیچی را فقط برای برش پارچه به کار ببرید، سوزنها را در جای مخصوص قرار دهید و تیغهها را بهطور منظم تمیز یا روغنکاری کنید.
تیم تحریریه دوخت برتر
نویسنده