مد پایدار چیست؟| راهکارها و چالش‌ها (بررسی روند حرکت به سمت مد پایدار و چالش‌های صنعت فشن در این زمینه)

روند مد از گذشته تاکنون بر اساس تغییر مداوم استایل‌ها شکل گرفته اما مد پایدار، روش جدیدی است که می‌خواهد به مصرف‌گرایی بالا در این صنعت سامان بدهد. 

مد پایدار توجه ویژه‌ای به کاهش مصرف آلاینده‌های مضر و حفظ محیط زیست دارد؛ در این صنعت تلاش شده تا با طراحی لباس‌های زیبا، مدت زمانی که یک استایل ترند توسط افراد مختلف استفاده می‌شود افزایش پیدا کند. علاوه بر آن، لباس‌های مختلف در مد پایدار از منابع تجدید پذیر دوخته می‌شوند تا آسیب کمتری به طبیعت وارد شود. اگر به طراحی لباس علاقه‌مند هستید و شناخت جنسیت پارچه برای شما اهمیت دارد، مطالعه روند حرکت به سمت مد پایدار و چالش‌های صنعت فشن در این زمینه را از دست ندهید!

مد سریع (فست فشن) و مضرات آن در جوامع امروزی

در دهه‌های مختلف و پیشرفت و تاریخچه صنعت مد، شاهد ترند شدن استایل‌های متفاوت بوده‌ایم. اما اکنون روند تغییرات سرعت بیشتری به خود گرفته و بازه زمانی به شهرت رسیدن یک استایل خاص، کاهش پیدا کرده است. مد سریع باعث افزایش تنوع و فراوانی مدل‌های لباس شده و گاهی انتخاب را سخت می‌کند.

فرایند تولید پارچه، از مواد طبیعی و مصنوعی تا استفاده از دستگاه‌های گوناگون برای تولید انبوه لباس، علاوه بر استفاده از نیروی انسانی و ماشین آلات مختلف، به محیط زیست آسیب می‌رساند و باعث آزاد شدن گاز‌های سمی به هوا می‌شود. به طوری که پیش بینی شده تا ۲۰ سال آینده تمام منابع زمین تمام خواهند شد!

از طرفی با افزایش جمعیت و بالا رفتن تقاضا برای تولید پوشاک، استفاده از مواد اولیه نامرغوب، کشتار حیوانات برای داشتن لباس با پوست طبیعی، کشت بیش از حد پنبه برای تولید پارچه، استفاده از منابع آب و تولید سوخت‌های فسیلی افزایش پیدا کرده است.

این‌ها تنها چند مورد از مضرات مد سریع در جوامع امروز هستند که اهمیت حرکت به سمت مد پایدار را به امر ضروری تبدیل می‌کنند.

مد پایدار چیست؟ 

مد پایدار (Sustainable Fashion)  توسط افراد مشهور در صنعت مد و فشن وارد شد تا روند تولید لباس‌ها را دگرگون کند و با استفاده از مواد تجزیه پذیر و تکیه بر منبع سوخت پاک، باعث کاهش آسیب‌ها به محیط زیست شود. این روش جدید کاملا به امنیت شغلی کارگران احترام می‌گذارد و حقوق اجتماعی افراد را در نظر می‌گیرد. 

موادی که برای دوخت لباس در مد پایدار استفاده می‌شوند کم‌ترین میزان آب را در زمان تولید پارچه مصرف می‌کنند و اکثرا از جنس کنف، کتان، پشم ارگانیک، پلی استر قابل بازیافت و پنبه ارگانیک هستند.

استفاده از چرم، پوست حیوانات و هر نوع پوست دیگر در مد پایدار ممنوع است. علاوه بر آن، لباس‌های تولید شده پس از استفاده باید قابلیت جمع آوری برای طراحی مجدد، و تبدیل شدن به مواد اولیه‌ای که از آن ساخته شده‌اند را داشته باشند.

هدف کامل و شعار اصلی در این روش، خرید هوشمند و دوری از مصرف‌گرایی است؛ چیزی که با شرکت در دوره‌های آموزش طراحی لباس می‌توانید آن را تقویت کنید.

تاریخچه پیدایش مد پایدار

پیش از انقلاب صنعتی اروپا، تمام مردم لباس‌های خود را با الیاف طبیعی و دست می‌‌دوختند و به دلیل زمان‌بر بودن و هزینه بالای این پروسه، به شدت از آن‌ها مراقبت می‌کردند تا نسل بعدی نیز از آن استفاده کنند. اما با ظهور انقلاب صنعتی اروپا در قرن 18 و 19 میلادی، تغییرات ماشینی گسترده‌ای ایجاد شد که منجر به تولید انبوهی از لباس‌های الیاف مصنوعی شد. مد پایدار مفهوم جدیدی نیست و در دهه‌های 60 و 70 نیز برخی مردم متوجه فاجعه‌ای که در حال رخ دادن بود شدند و سعی کردند با با افزایش اگاهی عمومی مفهوم مد پایدار را در میان مردم ترویج کنند. این تلاش‌ها با حمایت گروه‌های دوستدار محیط زیست ادامه داشت، هر چند که بسیار موفقیت آمیز نبود. 

در دهه‌های پیش از ۱۹۹۰ میلادی، کالکشن لباس‌ها به صورت فصلی توسط کمپانی‌ها ارائه می‌شد تا روند مد با کیفیت بیشتری ادامه پیدا کند. اما با عبور از دهه ۱۹۹۰ و افزایش درخواست جامعه برای تولید لباس، سرعت ارائه کالکشن‌ها بالا رفت و به بیش از ده مجموعه در سال رسید.

این در حالی است که فقط ۱۵ درصد از محصولات صنایع نساجی قابل بازیافت‌اند و بیش از ۸۵ درصد آن به درون آب‌ها و محل دفن زباله ریخته می‌شوند! چنین فاجعه‌ای علاوه بر بالا بردن سرعت استفاده از منابع طبیعی، باعث افزایش زباله‌های زیست محیطی شده و قدرت تجدید پذیری محیط زیست را کاهش می‌دهد.

به همین دلیل دو کمپانی برتر تولید لباس در آمریکا به نام‌های Patagonia و Esprit به منظور جلوگیری از تخریب محیط زیست تصمیم گرفتند تولید لباس‌های خود را به روش مد پایدار ادامه بدهند.

در نهایت در اواخر قرن بیست و یکم و با تلاش‌های گروه‌های اطلاع‌رسانی در رابطه آثار مخرب فست فشن، مفهوم مد پایدار مورد قبول و توجه مردم قرار گرفت و برندهای بزرگی همچون H&M به استفاده از الیاف قابل بازیافت روی آوردند. همه‌گیری حمایت از مد پایدار منجر به تولید پارچه لی کاغذی شد که از نوعی فیبر سلولزی با تکیه بر علم نانو ساخته شده است.

در حال حاضر مد پایدار با تکنولوژی‌های جدیدی مانند چاپ سه بعدی، عینک‌های واقعیت مجازی، استفاده از علوم کامپیوتر، الکترونیک و ارتباطات، تولید مواد نانو و غیره در حال پیشرفت است.

مزایای مد پایدار چیست؟

متاسفانه بیش از ده درصد گاز‌های گلخانه‌ای توسط صنعت مد و پوشاک تولید می‌شود. این آمار به شرطی کاهش پیدا می‌کند که روند حرکت به سمت مد پایدار و چالش‌های صنعت فشن در این زمینه، طی سال‌های آینده تسریع شده و از بین بروند. 

در ادامه مزایای بهره‌مندی از هنر طراحان لباس در مد پایدار را برای جامعه و محیط زیست کره زمین به شما خواهیم گفت.

کاهش تولید گاز کربن

تولید الیاف مصنوعی استفاده شده در فست فشن که اغلب نایلون و پلی استر هستند، باعث تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود که این امر نیز موجب افزایش گرمای کره زمین و آثار مخرب آن می‌شود.

حفظ منابع طبیعی زمین

تولید لباس‌های فست فشن طی فرایندهای مختلفی انجام می‌شود که بخشی از آن مربوط به استفاده‌ی بیش از 8000 ماده شیمیایی خطرناک و مضر است. این مواد پس از استفاده وارد آب‌های اطراف می‌شوند و موجب سرایت بیماری‌های غیرقابل درمان به تمام افرادی که در مجاورت آن قرار دارند، می‌شود.

پایین آمدن مصرف آب برای تولید پنبه

استفاده از آب در فرایند تولید لباس به طرز غیرقابل باوری بالا است. در واقع برای تولید یک تیشرت ساده، به اندازه استفاده‌ی یک انسان در طول سی سال عمرش، آب مصرف می‌شود. استفاده از مد پایدار باعث کاهش چشم‌گیر این میزان می‌شود. جالب است بدانید که سایت tgabara میزان آب مورد نیاز کشت پنبه را اینگونه بیان میکند:

میزان آب مورد نیاز گیاه پنبه بسته به شرایط آب هوایی منطقه، فصل رشد، نوع رقم کشت شده و …به طور متوسط حدود ۱۰۰۰۰ متر مکعب می باشد. 

کاهش کشتار حیوانات 

ممکن است فکر کنید مشکلی در استفاده از پوست برخی حیوانات که به منظور تامین غذای انسان‌ها کشته می‌شوند وجود ندارد، اما باید بدانید که سالانه بیش از 430 میلیون حیوان تنها به منظور استفاده از پوستشان کشته می‌شوند و این آمار بسیار نگران‌کننده می‌باشد. از سوی دیگر فرایند رنگرزی و تولید پارچه موجب آلودگی 29 درصد از آب‌های کره زمین شده است که این آب‌های آلوده به طور مستقیم بر سلامتی و زندگی حیوانات تاثیر می‌گذارند.

حفظ سلامت انسان

همانطور که اشاره شده لباس‌های فست فشن از مواد شیمیایی بسیاری در حین تولید استفاده می‌کنند. پوست ما نیز برخی از این مواد شیمیایی را جذب می‌کند و در طولانی مدت باعث بروز بیماری و مشکلات می‌شود.

شرایط کاری امن و جلوگیری از کار کودکان

برندهای مد پایدار شرایط کاری کاملا استاندارد و ایمن را برای کارگران خود ایجا کرده‌اند، این در حالی است که برندهای فست فشن به دلیل ساعات و حجم کاری غیراستاندارد، آسیب‌های زیادی را به کارگران وارد می‌کنند.

توجه بیشتر به چرخه تولید لباس و حفظ لباس‌های قدیمی

پس از درک آثار مخرب فست فشن و چرخه تولید غیراستاندارد لباس‌های الیاف مصنوعی، توصیه می‌شود بیش از پیش مراقب خرید لباس‌ها و استفاده درست از آن‌ها باشیم، حفظ محیط زیست و حیوانات مسئولیت کوچکی است که در قبال نسل آینده‌ی خود داریم.

معرفی کمپانی‌های لباس مبتنی بر مد پایدار

در حال حاضر برند‌های مختلفی با هدف کمک به روند بازیافت دوباره در صنعت نساجی فعالیت می‌کنند. صاحبین برندی که دستمزد منصفانه‌ و محیط کاری مناسب‌تری برای نیرو‌های خود دارند و به جای استفاده بیست و چهار ساعته از کارکنان، اهمیت زیادی برای سلامت جسم و روح‌شان قائل هستند.

• برند ای‌کلف (Ecoalf) که از سال ۱۹۹۰ در اسپانیا با استفاده از مواد اولیه‌ای مانند پشم، پنبه، پلی استر، آسیاب قهوه و… به تولید لباس و لوازم جانبی می‌پردازد. هدف اصلی صاحب این برند، حذف کامل استفاده از منابع طبیعی برای تولید پوشاک است.
• برند دودلاژ (Doodlage) با تمرکز بر حفظ تکه پارچه‌های باقی مانده از دوخت لباس که پس از برش دیگر استفاده نمی‌شوند، لباس‌های پازلی زیبایی می‌دوزد و برای ایجاد جذابیت بیشتر در جذب مخاطب، قصه‌ی کاملی از نحوه خرید تا دوخت هر مدل را در شبکه‌های اجتماعی‌اش قرار می‌دهد! این نکته به تنهایی تاثیر زیادی در ایجاد آگاهی برای حفظ محیط زیست می‌گذارد.
• برند زوریتا (Zurita Official) بر افزایش رفاه اجتماعی، با تعهد به حفظ سلامت محیط زیست تاسیس شده است. زوریتا به علت ترکیب دو سبک مختلف از هنر معاصر شیلیایی و صنایع دستی سنتی مفهوم جدیدی به لوکس بودن در استایل القا کرد.البته که با افزایش آگاهی مردم و روی آوردن به مد پایدار، برندهای مشهور و پر تکراری همچون زارا و آدیداس نیز به تولید لباس‌های مبتنی بر مد پایدار روی آورده‌اند و در حال حاضر بیش از نیمی از تولیداتشان به طور کامل قابل بازیافت می‌باشد.

چگونه می‌توان از مد پایدار استفاده کرد؟

برای داشتن یک کمد مبتنی بر مد پایدار و کمک به حفظ محیط زیست، لازم است تا از مسائلی پیروی کرد که در ادامه به آن اشاره کرده‌ایم.
•    با آگاهی کامل و اطلاع از نحوه تولید برندها به خرید بپردازید.
•    لباس‌هایی با کاربرد بالا بخرید و از خرید لباس‌هایی که برای دفعات کم قابل استفاده هستند خودداری کنید.
•    لباس دست دوم بخرید تا مانع تاثیرات مخرب بر روی محیط زیست شوید.
•    از برندهای مد پایدار حمایت و خرید کنید.

کلام پایانی

مد پایدار در واقع با هدف ثابت نگه داشتن سیر گسترده‌ی استفاده از محیط زیست وارد شد تا طبیعت کره زمین بتواند طی سال‌های آتی وارد فاز تجدید دوباره بشود.

اما این سیاست جدید بدون کمک انسان‌ها و داشتن رفتار سالم در مقابل مصرف‌گرایی بالا نتیجه نمی‌دهد. به کمک دوره رنگ شناسی و جنسیت پارچه می‌توانید اطلاعات بهتری از انواع پارچه و دوخت لباس داشته باشید؛ اینگونه دقت شما در زمان خرید بالاتر خواهد رفت و لباس‌هایی را انتخاب می‌کنید که تاثیر کمتری روی محیط زیست می‌گذارند! شما به عنوان یک خیاط حرفه ای باید بتوانید لباس هایی در راستای مد پایدار بدوزید. مشاهده دوره های آموزش خیاطی می تواند در این مورد به شما کمک کند.

سوالات متداول

مد پایدار چیست؟

مد پایدار به معنای تولید لباس‌هایی با کاربرد بیشتر و دوستدار محیط زیست است که در فرایند تولیدشان کم‌ترین آسیب را به محیط زیست و حیوانات وارد می‌کنند و کاملا قابل بازیافت هستند.

تاریخ شکل‌گیری مد پایدار چه زمان است؟

پیدایش این مفهوم به قرن 18 و 19 میلادی باز می‌گردد.

مد پایدار چگونه به حفظ سلامت انسان‌ها کمک می‌کند؟

لباس‌های فست فشن از مواد شیمیایی بسیاری در حین تولید استفاده می‌کنند. پوست ما نیز برخی از این مواد شیمیایی را جذب می‌کند و در طولانی مدت باعث بروز بیماری و مشکلات می‌شود. این در حالی است که لباس‌های مد پایدار کاملا از الیاف طبیعی تولید می‌شوند.