معرفی انواع لباس کردی | بررسی اجزای زیبا ترین لباس های کردی
تیم تحریریه دوخت برتر
نویسندهدسته بندی :
کردستان و مناطق کردنشین، دارای آداب و رسوم و فرهنگ بسیار غنی هستند. آداب و رسوم، بخش بزرگی از فرهنگ یک ملت را تشکیل می‌دهد که یکی از آن‌ها پوشاک است. لباس محلی کردی یکی از زیباترین لباس‌های اصیل ایرانی است که با رنگ‌های بی‌نظیر، پولکدوزیهای متنوع و شلال‌‌دوزی تزئین شده است. اگر می‌خواهید با انواع لباس‌های کردی بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم در این مقاله از دوخت برتر همراه ما باشید تا شما را با انواع لباس‌های محلی کردستان و کرمانشاه آشنا کنیم.
تاریخچه‌ی لباس کردی
لباس کردی یکی از کهن‌ترین لباس‌های محلی ایران است که قدمت بسیار طولانی دارد. برای مثال کلاه‌های حکاکی شده در نقش برجسته‌های تخت جمشید کاملا مشابه کلاه موجود در لباس‌های کردی است. در واقع کلاه‌های حکاکی شده در نقش برجسته‌های هخامنشی کلاه قوم ماد است، اما چون قوم ماد در قسمت‌های غربی کشور ساکن بودند کردها قدمت لباس خود را مربوط به آن دوره می‌دانند.
معرفی پوشاک کردستان
کردستان، استانی سرسبز در غرب ایران است که برخی از اقوام بزرگ کرد در استان کردستان زندگی می‌کنند. پوشاک بانوان کرد کردستان عبارت‌اند از: عمامه، یل، پیراهن، شلوار، کلاه، لچک، روسری، شال، قبا و کلنجه.
پیراهن یا کراس
پیراهن یا کراس به صورت تمام قد تهیه میشود و در قسمت زیر بغل تا پایین مخروطی شکل میشود. این پیراهن از پولکدوزیهای بسیار زیبایی برخوردار است که از زیر سینه تا پایین کمر ادامه دارد. جنس این پیراهن معمولا از ابریشم یا مخمل‌های رنگارنگ است. در زیر بغل کراس، تکه‌ای به نام مرغک وجود دارد و آستین آن معمولا ساده است اما در برخی مواقع دنباله‌ای مثلث شکل و طویلی دارد که به آن سنبوسه می‌گویند. از این نوع آستین‌ها معمولا برای جشن‌ها استفاده میشود به این صورت که سنبوسه‌ی آستین را در هنگام رقص رها می‌کنند تا آویزان شود و در حرکات رقص مانند دستمالی آویزان باشد.
کلنجه
کلنجه به نیم‌تنه‌ای بدون آستین می‌گویند که از روی پیراهن پوشیده میشود و دارای مدل‌های مختلفی است.
یل
یل یک نوع کت کوتاه است که آستین بلند دارد و در قسمت جلو به هم نمی‌رسد. این نوع از کت، در زیر بغل چاک دارد و معمولا از پارچه‌های مخمل و زری تهیه میشود.
جلیقه
جلیقه در لباس کردی نقش مهمی را ایفا می‌کند که معمولا از پارچه‌های مخمل رنگی تهیه میشود. جلیقه شامل تزئینات چشم‌گیری می‌باشد که شامل یراق‌های پهن، نوارها و پولک‌های فراوان است. جلیقه معمولا از سرشانه تا پهلوها پر از سکه‌های طلا و نقره است.
قبا
قبا به صورت تمام قد تهیه میشود و آن را روی پیراهن می‌پوشند. این نوع لباس، در محل اتصال یقه به وسیله یک دکمه بسته میشود و جلوی آن تا پایین باز است. قبا، در دو طرف جیب دارد و در کناره یقه و اطراف دامن به پهنای 3 سانتی متر نوار مشکی دوخته میشود.
شلوار
شلوار بانوان کرد دو ساق و یک میان‌ساق پهن دارد. کمر آن لیفه‌ای و بسیار آزاد و پرچین است، علاوه بر آن قسمت دمپای شلوار نیز لیفه‌ای است. این شلوار از زیر پیراهن پوشیده میشود و نقش آستر دامن را دارد. جنس شلوار معمولا از ساتن و پارچه‌های الوان است.
عمامه
عمامه، در لباس کردی از دو قسمت تشکیل شده است، یک قسمت کلاهی کوتاه با کلگی مسطح که پولک‌دوزی و سکه‌دوزی دارد و قسمت دیگر که مقداری پارچه‌ی مشکی لوله شده است که دور تا دور کلاهک پیچیده میشود و دنباله‌ی ریشه‌دار آن در پشت سر آویزان می‌ماند، برای آن که لوله‌های پیچیده شده از یکدیگر باز نشوند با سنجاق‌های زینتی به بدنه کلاهک محکم می‌شوند.
لچک یا روسری
لچک یا روسری، سه ضلع دارد که دو ضلع آن ریشه‌دار است. هر ضلع لچک حدود دو متر و نیم طول دارد و جنس آن توری زربفت ساده یا گل‌دار است. ضلع ساده‌ی آن را روی عمامه بر سر می‌گذارند و دو گوشه‌ی ریشه‌دار آن را روی شانه می‌اندازند. قسمت‌های ریشه‌دار لچک جلوی سینه جمع می‌شوند و آن را از حلقه‌ای چوبی که نقش گل و بوته دارد می‌گذرانند.
دستمال زینتی
این دستمال، پارچه‌ای سه گوش است که جنس توری و رنگارنگ دارد. روی این دستمال با نقوش هندسی و نخ زری تزئین شده است و بانوان دو گوشه‌ی این را به گونه‌ای می‌بافند که مانند طنابی یک متری شود و با استفاده از نخ طلایی دور تا دور آن را می‌بندند تا باز نشود. از دستمال زینتی به شیوه‌های مختلف استفاده میشود برای مثال گاهی آن را روی شانه یا بازوی راست و چپ قرار می‌دهند، همچنین انتهای دو گوشه آن را به دور گردن پیچیده و در پشت گردن گره می‌زنند.
شال کمر
شال کمر معمولا از جنس کشمیر یا ابریشم است. این شال پارچه‌ای به طول 3 تا 4 برابر دور باسن و عرض 70 تا 80 سانتی متر است که به صورت دو لا دوخته میشود.
معرفی پوشاک کرمانشاه
استان کرمانشاه در غرب ایران قرار دارد و گرچه از طرف شمال با استان کردستان همسایه است اما از لحاظ نوع پوشش تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. اجزای پوشاک بانوان کرمانشاه شامل روسری یا سربند، کلاه، جلیقه، یل، پیراهن، قبا، روپوش، شلوار، زیرپیراهن و کفش میشود.
پیراهن یا کراس
پیراهن یا کراس بانوان کرمانشاه، از پارچه‌ای مخملی تهیه میشود. این پیراهن تمام قد، آستین بلند و یقه سه گوش است، همچنین زیر بغل آن مرغک دارد. آستین این کراس معمولا ساده است اما در مواقعی که سرآستین داشته باشد با استفاده از دکمه بسته میشود. علاوه بر زیبایی پارچه مخمل ویژگی های جنس آن نیز باعث میشود که در پوشاک کردی استفاده شود. سایت houseofu برخی از ویژگی های پارچه مخمل را اینگونه عنوان کرده است:
Velvet has a lot of benefits. The fabric is strong and durable, and therefore it will last a long time. The chance of pulling, looping or pilling is minimal due to the specific weaving method.
"مخمل فواید زیادی دارد. این پارچه محکم و بادوام است و به همین دلیل ماندگاری زیادی خواهد داشت. شانس نخ کش شدن، حلقه زدن یا پیلی شدن به دلیل روش بافت خاص حداقل است."
جلیقه
جلیقه یکی از مجلل‌ترین پوشاک بومی کرمانشاه است که جنس مخملی دارد و گاه آسترکشی میشود. یقه این جلیقه سه گوش است و کناره‌های آن از بالای یقه تا لبه و پهلوها، به عرض 3 سانتی متر یراق‌دوزی و نواردوزی میشود.
برای مطالعه بیشتر: آموزش دوخت جیب مخفی
نیم‌تنه یا یل
قد نیم‌تنه یا یل کوتاه و آستین آن بلند است و همچنین لب آستین سنبوسه کوتاهی دارد که گاه به صورت ساده و همراه چاک است. در دوخت یل معمولا از پارچه‌های زری یا مخمل استفاده میشود و برای تزئین دور تا دور آن را چرخ‌دوزی می‌کنند.
قبا
قبا، به صورت بلند و تمام قد تهیه میشود و جنس آن معمولا مخمل است اما گاهی از پارچه‌های گل‌دار نیز استفاده میشود. قسمت جلوی قبا روی سینه به هم می‌رسد و از زیر سینه تا لبه‌ی دامن برشی هلال شکل دارد. قسمت جلوی سینه‌ی قبا با استفاده از سکه‌دوزی تزئین میشود.
روپوش یا چادر
در واقع، روپوش نوعی چادر است که از پارچه‌های ابریشمی مشکی به طول 2 متر و پهنای کمتر تهیه میشود، معمولا آن را به صورت افقی بر پشت شانه آویخته و دو گوشه بالای آن را به جلو آورده و در پیش‌سینه گره می‌زنند. اگر شما نیز به یادگیری آموزش دوخت چادر ساده علاقه مند هستید توصیه میشود که همراه دوخت برتر باشید.
روسری یا سربند
سربند بانوان کرمانشاه شامل چند دستمال کلاغی ریشه‌دار است که به دور یک کلاهک پیچیده میشود. این کلاهک ممکن است ترک‌دار و یا ساده باشد. در کرمانشاه بانوان جوان به جای سربند فقط از کلاهکی با تزئینات منجوق‌دوزی و سکه‌دوزی استفاده می‌کنند.
کلاه
این کلاه معمولا از مقوایی به شکل استوانه تهیه میشود و روکش آن معمولا از پارچه‌ی مخملی به رنگ قرمز، مشکی و آبی لاجوردی است، همچنین دور تا دور کلاه را با استفاده از یراق تزئین می‌کنند.
شلوار
شلوار بانوان کرمانشاه، کاملا شبیه به شلوار دیگر اقوام کرد است.
برای مطالعه بیشتر: 12 نکته دوخت شلوار
کفش
کفش یا گیوه کرمانشاهی، از نخ‌های رنگین و به صورت دست‌بافت تهیه میشود. گیوه کرمانشاهی بسیار معروف است به گونه‌ای که در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
سنت‌های مرتبط با پوشش کردی
یکی از مهم‌ترین سنت‌های کردی در بانوان، داشتن موهای بلند است. این سنت به قدری مهم است که گاهی افرادی که موهای کوتاه دارند هنگام پوشیدن لباس کردی از موی مصنوعی استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از سنت‌های قابل توجه کردها، متفاوت بودن سبک پوشش کودکان، بانوان مجرد و متاهل و افراد میانسال است.
جمع‌بندی
حفظ آداب و رسوم، یکی از وظایف اصلی افراد در نگه داشتن میراث معنوی هر منطقه است که پوشاک نیز یکی از آن‌ها محسوب میشود. پوشاک علاوه بر جنبه ظاهری، نمایان‌گر بخش مهمی از تاریخ و باورهای یک قوم است. لباس کردی نیز با داشتن بخش‌های مختلف و تزئینات خاص نشان‌دهنده قدمت و فرهنگ قوم کرد است. اگر شما نیز به یادگیری بیشتر مهارت های خیاطی و شناخت شاخه های خیاطی علاقه مند هستید توصیه میشود که از دوره های خیاطی دوخت برتر دیدن فرمایید.
سوالات متداول
لباس محلی بانوان کرد شامل چه اجزایی میشود؟
لباس محلی بانوان کرد شامل پیراهن، جلیقه، لچک، قبا، دستمال زینتی، شال کمر، روپوش، سربند، کلاه و گیوه میشود.
لباس محلی مردان کرد شامل چه اجزایی میشود؟
لباس محلی مردان کرد شامل عرقچین، شال کمر، جوراب، گیوه، پیراهن، جلیقه و شلوار میشود.
سنت‌های مهم در پوشش کردی چه سنت‌های هستند؟
یکی از مهم‌ترین سنت‌ها در پوشش کردی، بلند بودن موی دختران است و سنت دیگر متفاوت بودن لباس محلی کردی بر اساس سن بانوان است.
تیم تحریریه دوخت برتر
نویسنده